ایران پرسمان - ایرنا / انگلیس که پس از برگزیت از ساختارهای دفاعی اروپا فاصله گرفته بود، اکنون در سایه تهدیدهای واشنگتن علیه ناتو و تعلیق کمک‌های نظامی به اوکراین، ناگزیر به بازنگری در سیاست‌های دفاعی خود و تقویت همکاری‌های امنیتی با اروپا شده است. اما آیا این چرخش یک تغییر راهبردی است یا تاکتیکی موقت؟
با تغییر معادلات جهانی، لندن بار دیگر در آستانه یک تصمیم تاریخی قرار گرفته است. زمانی خروج از اتحادیه اروپا را نماد استقلال راهبردی خود می‌دانست، اما اکنون، در سایه تهدیدهای ترامپ و تعلیق کمک‌های نظامی آمریکا به اوکراین، سیاستمداران انگلیسی چاره‌ای جز بازنگری در مسیر خود نمی‌بینند.
این تغییر موضع، پرسش‌های مهمی را مطرح کرده است مبنی بر اینکه آیا انگلیس آماده است که به ساختارهای امنیتی اروپا بازگردد؟ آیا این چرخش، یک راهبرد بلندمدت است یا واکنشی اضطراری به بحران‌های اخیر؟
تغییر لحن لندن در سایه فشارهای ترامپ
دونالد ترامپ که در دور دوم ریاست‌جمهوری خود سیاست‌های سختگیرانه‌تری در قبال متحدان اروپایی اتخاذ کرده، با تهدید به کاهش تعهدات آمریکا در قبال ناتو و توقف کمک‌های نظامی به اوکراین، معادلات امنیتی اروپا را دچار تغییر کرده است. در این شرایط، انگلیس که پس از خروج از اتحادیه اروپا روابط دفاعی خود را با بروکسل کاهش داده بود، اکنون ناچار است نقش خود را در ساختارهای امنیتی اروپا بازتعریف کند.
لرد مایکل هزلتاین، سیاستمدار کهنه‌کار و معاون نخست‌وزیر پیشین انگلیس (جان میجر)، در مقاله‌ای برای روزنامه ایندیپندنت هشدار داد که ناتو دیگر ستون قابل اعتمادی برای امنیت اروپا نیست و از دولت کی‌یر استارمر خواست تا با بازنگری در سیاست‌های دفاعی، به سوی همکاری‌های گسترده‌تر با اتحادیه اروپا حرکت کند. او پیشنهاد کرد که انگلیس، فرانسه و آلمان باید رهبری یک بازنگری دفاعی جامع را بر عهده بگیرند تا خلأ ناشی از عقب‌نشینی آمریکا را پر کنند.

بازار

نخست‌وزیر انگلیس، در روزهای اخیر مذاکرات فشرده‌ای با رهبران اروپایی درباره آینده جنگ اوکراین و امنیت قاره اروپا انجام داده است. او پیشنهاد طرحی تحت عنوان «ائتلاف داوطلبان» را مطرح کرده که هدف آن اعزام نیروهای حافظ صلح به اوکراین برای مدیریت تنش‌ها و ایجاد ثبات در مناطق جنگ‌زده است. به گفته منابع دیپلماتیک، بیش از 20 کشور اروپایی نسبت به این طرح ابراز تمایل کرده‌اند، اما همچنان چالش‌هایی از جمله تعیین نقش دقیق این نیروها، تأمین مالی عملیات و هماهنگی میان اعضای این ائتلاف وجود دارد.
همزمان، گاردین گزارش داده است که تصمیم اتحادیه اروپا برای تخصیص 800 میلیارد یورو به بودجه دفاعی خود، با استقبال لندن مواجه شده است. این اقدام که با هدف کاهش وابستگی امنیتی اروپا به آمریکا و تقویت صنایع دفاعی داخلی صورت گرفته، از سوی لندن به‌عنوان فرصتی برای گسترش همکاری‌های نظامی پس از برگزیت تلقی شده است. تحلیل‌گران این همگرایی بی‌سابقه میان انگلیس و بروکسل را نشانه‌ای از تغییر رویکرد لندن در قبال امنیت قاره اروپا می‌دانند، تغییری که تا حد زیادی تحت تأثیر سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی دونالد ترامپ قرار گرفته است.
اروپا بدون آمریکا؛ جایگاه انگلیس کجاست؟
اتحادیه اروپا در تلاش است تا خود را از وابستگی امنیتی به آمریکا رها کند. رهبران اروپایی اکنون بیش از هر زمان دیگری به این واقعیت پی برده‌اند که واشنگتن دیگر شریکی قابل‌اتکا نیست. برنامه 800 میلیارد یورویی اتحادیه اروپا برای تقویت توان دفاعی مشترک، تلاشی آشکار برای ایجاد یک ساختار نظامی مستقل است. اما در این معادله، جایگاه انگلیس همچنان نامشخص است.
انگلیس که از اتحادیه اروپا خارج شده، مشخص نیست که آیا حاضر به پذیرش قوانین اتحادیه اروپا در حوزه دفاع خواهد بود. از سوی دیگر، فرانسه و آلمان به‌عنوان دو قدرت اصلی نظامی اروپا، باید مشخص کنند که آیا لندن را به‌عنوان یک شریک برابر خواهند پذیرفت. در همین حال، واکنش واشنگتن، به‌ویژه شخص دونالد ترامپ، به این تحولات هنوز نامشخص است.
نشریه پولیتیکو پیش‌بینی کرده که ترامپ ممکن است این اقدام اروپا را به‌عنوان خیانت به رابطه ویژه میان لندن و واشنگتن تلقی کند و در واکنش، فشارهای اقتصادی و سیاسی بر انگلیس را افزایش دهد. از نگاه ترامپ، هرگونه نزدیکی استراتژیک لندن به بروکسل، به معنای فاصله گرفتن از آمریکا خواهد بود؛ موضوعی که می‌تواند بر همکاری‌های تجاری، توافقات امنیتی دوجانبه و حتی آینده مناسبات دیپلماتیک میان دو کشور تأثیر بگذارد.
آیا انگلیس آماده این چرخش است؟
یکی دیگر از چالش‌های اساسی در مسیر بازگشت انگلیس به همکاری‌های دفاعی اروپا، ضعف توان نظامی این کشور در مقایسه با گذشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بازسازی توان نظامی انگلیس دست‌کم یک دهه زمان خواهد برد. این مسئله در گزارش محرمانه راهبردی دفاعی انگلیس که به دستور استارمر تهیه شده، مورد بررسی قرار گرفته است.
رابرت پرستون، خبرنگار ارشد شبکه آی‌تی‌وی نیوز، به نقل از این گزارش فاش کرده که نیروهای مسلح انگلیس در 25 سال گذشته تا حد زیادی تضعیف شده‌اند و برای رسیدن به سطح استانداردهای لازم جهت ایفای یک نقش بازدارنده مؤثر، نیازمند یک بازسازی اساسی هستند. اما این بازسازی به سرمایه‌گذاری کلان، افزایش تولید داخلی تجهیزات دفاعی و کاهش وابستگی به آمریکا نیاز دارد.
این گزارش هنوز منتشر نشده و برخی از تحلیلگران معتقدند که انتشار آن می‌تواند نشان دهد که انگلیس در صورت مشارکت در عملیات نظامی در اوکراین، قادر به تأمین امنیت در سایر مناطق نخواهد بود. خبرنگار آی‌تی‌وی در گزارش خود آورده است: کمبود نیروی انسانی، تجهیزات نظامی و مهمات به این معناست که اگر انگلیس نیروهای خود را به اوکراین اعزام کند، عملاً توانایی مداخله در سایر بحران‌های امنیتی را از دست خواهد داد.

واکنش‌های داخلی: اختلاف‌نظرها در لندن
بازگشت احتمالی انگلیس به همکاری‌های امنیتی و دفاعی با اروپا، در داخل این کشور با واکنش‌های متفاوتی روبه‌رو شده است. حزب کارگر که اکنون دولت را در اختیار دارد، این چرخش را فرصتی برای ترمیم روابط با اتحادیه اروپا و تثبیت نقش انگلیس به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در امنیت جهانی می‌داند. در مقابل، حزب محافظه‌کار و طیف طرفداران سرسخت برگزیت، نسبت به این تغییر جهت هشدار داده و آن را تهدیدی برای «استقلال استراتژیک» انگلیس توصیف کرده‌اند.
بوریس جانسون، نخست‌وزیر پیشین انگلیس، در یادداشتی برای نشریه تلگراف نوشت: «ما نباید به دام بروکسل بیفتیم. ناتو با تمام نقص‌هایش، همچنان بهترین گزینه ماست.» او هشدار داد که نزدیک شدن بیش از حد به اروپا، می‌تواند منجر به کاهش نفوذ لندن در تصمیمات امنیتی کلان شود.
در مقابل، نایجل فاراژ، رهبر حزب راست‌گرای «اصلاح»، که یکی از سرسخت‌ترین حامیان برگزیت بوده است، برخلاف انتظار، از رویکرد استارمر حمایت کرد. او در گفت‌وگو با تلگراف اعلام کرد: «این تغییر موضع، نتیجه مستقیم برگزیت است که انگلیس را آزاد کرده تا نقش مستقل‌تری ایفا کند.» این حمایت غیرمنتظره نشان می‌دهد که حتی جناح راست نیز نمی‌تواند تهدیدات ناشی از سیاست‌های ترامپ را نادیده بگیرد.
اختلاف‌نظرها در داخل انگلیس تنها به احزاب سیاسی محدود نمی‌شود. برخی نهادهای نظامی و تحلیلگران امنیتی نیز نسبت به چالش‌های بازگشت به همکاری‌های دفاعی با اروپا هشدار داده‌اند. کارشناسان معتقدند که ادغام مجدد انگلیس در ساختارهای دفاعی اروپا بدون پذیرش برخی محدودیت‌ها و هماهنگی‌های بروکسل، ممکن نخواهد بود. این مسئله می‌تواند به یکی از چالش‌های کلیدی دولت استارمر تبدیل شود که باید میان استقلال نظامی و همکاری امنیتی، تعادلی حساس برقرار کند.

تغییر مسیر اجتناب‌ناپذیر یا تاکتیکی موقت؟
انگلیس که روزگاری برگزیت را نماد استقلال استراتژیک خود می‌دانست، اکنون در سایه تهدیدات ترامپ و بحران اوکراین، به‌ناچار در مسیر همکاری مجدد با اروپا قرار گرفته است. این چرخش ناگهانی، بیش از آنکه یک انتخاب آگاهانه باشد، پاسخی به واقعیت‌های جدید ژئوپلیتیک و امنیتی جهان است.
اما این تغییر مسیر، مسیری هموار و بدون چالش نخواهد بود. انگلیس هنوز خاطره خروج پرتنش از اتحادیه اروپا را پشت سر نگذاشته و ورود مجدد به ساختارهای دفاعی و امنیتی اروپا، بدون پذیرش برخی از الزامات و هماهنگی‌ها، ممکن نخواهد بود. سیاستمداران محافظه‌کار، که برگزیت را بزرگ‌ترین دستاورد خود می‌دانند، هرگونه ادغام مجدد را خیانت به آرمان‌های خروج از اتحادیه تلقی خواهند کرد. از سوی دیگر، فرانسه و آلمان نیز به‌سادگی نقش رهبری خود در مسائل دفاعی اروپا را به لندن واگذار نخواهند کرد.
کی‌یر استارمر و دولت او، در ماه‌های آینده با آزمونی دشوار روبه‌رو هستند؛ آزمونی که باید میان حفظ استقلال ملی و تأمین امنیت جمعی، تعادلی ظریف و حساس برقرار کند. آیا انگلیس آماده است تا پس از سال‌ها جدایی، بار دیگر خود را به‌عنوان بازیگری کلیدی در ساختار دفاعی اروپا تعریف کند؟ یا این تغییر رویکرد صرفاً یک واکنش تاکتیکی به شرایط فعلی است که با تغییر معادلات جهانی، بار دیگر به سیاست‌های پیشین باز خواهد گشت؟
پاسخ این پرسش‌ها در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد. اما آنچه قطعی به نظر می‌رسد این است که انگلیس، چه بخواهد و چه نخواهد، دیگر نمی‌تواند خود را از تحولات امنیتی اروپا جدا بداند.