بزرگنمايي:

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
لارس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژونال با انتشار گزارشی در این روزنامه نوشت: مسعود پزشکیان با وعده احیای اقتصاد و رفع تحریم‌ها علیه ایران از طریق تمایل تهران برای آغاز مذاکرات با غرب و رسیدن به توافقی برای لغو تحریم‌ها علیه برنامه هسته‌ای در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شد. اکنون رییس‌جمهور ایران در اولین آزمون بزرگ دیپلماتیک خود، در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این هفته، احتمالا دستاورد مورد انتظار را کسب نکند. استدلال نورمن برای ادعای خود این است که دیپلمات‌های غربی می‌گویند تا زمانی که انتخابات امریکا از راه نرسد، تقریبا هیچ چشم‌اندازی برای گفت‌وگوهای جدی بر سر توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها وجود ندارد. خبرنگار وال‌‌استریت ژورنال می‌نویسد: بعید است پزشکیان در فرصت پیش آمده با بسیاری از رهبران برجسته اروپایی یا بایدن، رییس‌جمهور امریکا دیدار کند. نورمن در ادامه این یادداشت به نقل از منابع غربی مدعی است شواهد کمی دیده‌اند مبنی بر اینکه با انتخاب پزشکیان، سیاستمداری میانه‌رو، سیاست‌های ایران تغییر کرده باشد.به ادعای نورمن از آنجایی که پیشرفت‌های دیپلماتیک پزشکیان و تیم سیاست خارجی او، بعید به نظر می‌رسد، سفر رییس‌جمهور ایران در درجه اول از دریچه اولین سخنرانی او در مجمع عمومی در روز سه‌شنبه (بامداد چهارشنبه به وقت ایران)، ساعاتی پس از سخنرانی بایدن قابل درک خواهد بود. از نظر نورمن، پزشکیان این فرصت را دارد که سیاست خارجی ایران را با لحنی جدید تبیین کرده و پیامی تازه و جدی به رهبران غربی مخابره کند؛ پیامی حول این محور که تهران امیدوار است پس از انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا در نوامبر، رهبران پایتخت‌های غربی با این کشور همصدا شوند و روند پیشبرد مذاکرات تسریع شود. در همین زمینه، نیکول گراجوسکی، از اعضای اندیشکده کارنگی برای صلح بین‌المللی به وال‌استریت ژورنال گفت: فکر می‌کنم سفر پزشکیان به نیویورک فرصتی بزرگ از منظر دیپلماسی عمومی برای ایران باشد، هر چند صدای ایران مدت‌ها طول خواهد کشید تا به گوش رهبران غربی برسد. از نظر این تحلیلگر، پزشکیان هم فرصت خوبی تا انتخابات نوامبر دارد تا با تیم مذاکره‌کننده خود، بستر مذاکرات جدی را برای پس از انتخابات فراهم کند. اما از سویی، این فرصت بسیار اندک است، به ویژه اینکه اگر انتخابات با روی کار آمدن دونالد ترامپ همراه باشد که در سال 2018 ایالات متحده را از برجام خارج کرد و عملا توافق را به بن‌بست کشاند. از نگاهی دیگر، لارنس نورمن مدعی است، پزشکیان خوش شانس است، چراکه بخش عمده‌ای از تیم باتجربه سیاست خارجی‌اش معماران تدوین توافق هسته‌ای 2015 هستند. این تیم سیاست خارجی که در راس آن عباس عراقچی قرار دارد، با راهنمایی محمدجواد ظریف به عنوان مشاور پزشکیان به دنبال این هستند تا زمینه را برای تعامل میان ایران با پایتخت‌های غربی هموار کند. اکنون هم اروپایی‌ها و هم ایران باید بررسی کنند که در نهایت چه فرصت‌های دیپلماتیک ممکن است پس از انتخابات ایالات متحده روی میز قرار گیرد. پزشکیان در اولین نشست مطبوعاتی خود در هفته گذشته بر موضوعاتی که احتمالا در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل نیز آنها را تکرار خواهد کرد، اشاره کرد و گفت: ایران آماده است تا در راستای توافقات در مورد برنامه هسته‌ای رایزنی داشته باشد و برای تعامل با واشنگتن آمادگی دارد. رییس‌جمهور ایران تاکید کرد: تهران تمایل ندارد با دیگر بازیگران جهان اختلاف داشته باشد، اما همچنین نمی‌خواهد تحت فشار و زورگویی دیگران قرار بگیرد. عدنان طباطبایی، مدیر اجرایی اندیشکده کارپو در آلمان به وال‌استریت ژورنال گفت که پزشکیان به نظر می‌رسد با تکیه بر وفاق ملی تلاش دارد تا زمینه را برای تنش‌زدایی هموار کند. از سوی دیگر، موضع عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جدید ایران، در مصاحبه‌ها و گفته‌های اخیرش درباره مذاکرات هسته‌ای با غرب هم مهم تلقی می‌شود.
عراقچی بارها از تمایل ایران برای از سرگیری مذاکرات با طرف غربی سخن گفته و قرار است مدتی نیز در نیویورک بماند تا روند آغاز مذاکرات را بررسی کرده و پیش ببرد. غرب ایران را متهم می‌کند پس از خروج امریکا از توافق هسته‌ای در سال 2018 پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای در برنامه هسته‌ای خود داشته است. طبق ادعای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایران مدام بر کمیت و کیفیت غنی‌سازی اورانیوم خود افزوده و آن را تا آستانه گریز هسته‌ای نیز پیش برده است. مقام‌های امریکایی گفته‌اند که می‌خواهند موضوع برنامه هسته‌ای ایران را از طریق دیپلماسی حل کنند و در 18 ماه گذشته، مذاکرات غیرمستقیم پراکنده‌ای با میانجیگری‌های عمان در باب مسائل هسته‌ای و منطقه‌ای انجام داده‌اند. این مقامات مدعی‌اند ایران از بسیاری جهات از تنش‌های منطقه‌ای برای پیشرفت برنامه هسته‌ای خود و افزایش توان و قدرت منطقه‌ای خود و متحدانش استفاده کرده است. اینکه تا چه اندازه ایران بتواند از فرصت نیویورک برای عبور از راه پرپیچ و خم مذاکرات با غرب استفاده کند، در روزهای آینده مشخص می‌شود. علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران نیز ادعا کرد که تیم ایرانی به دنبال استفاده گردهمایی نیویورک برای دریافت تصویری از گزینه‌های دیپلماتیک در صورت بازگشت دموکرات‌ها به کاخ سفید هستند.این در حالی است که عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جدید ایران، یکی از چهره‌های شناخته شده در پایتخت‌های غربی است که نقش کلیدی در مذاکره بر سر توافق هسته‌ای 2015 ایفا کرد. عراقچی اخیرا اذعان کرد که توافقنامه 2015 نمی‌تواند به شکل اصلی خود احیا شود، موضعی که توسط مقامات کنونی امریکا و اروپا نیز تکرار شده است.
از نظر نورمن، برخی مقامات امریکایی در صورت انتخاب کامالا هریس، معاون رییس‌جمهور، توافق منطقه‌ای و هسته‌ای با ایران را یک هدف محتمل می‌دانند. آنها امیدوارند که تهدید ایران با بازگرداندن تحریم‌های تعلیق شده تحت توافق هسته‌ای به رهبری اروپا، تهران را به میز مذاکره سوق دهد. در واقع، گزینه موسوم به اسنپ بک فقط تا اکتبر 2025 قابل استفاده است.در همین رابطه علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت که ایران احتمالا پذیرای یکسری توافق‌های محدود یا موقت در آینده خواهد بود که می‌تواند مزایای اقتصادی خاصی را برای گام‌های خاصی جهت محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای ایران یا احتمالا تعیین خطوط قرمز برای اقدامات منطقه‌ای ایران به همراه داشته باشد.
با این حال، در صورت بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، رییس‌جمهور ایران ممکن است با وضعیت بسیار متفاوتی روبه‌رو شود.در حالی که برخی مقامات ایرانی فکر می‌کنند که ترامپ ممکن است تمایل داشته باشد به توافق جدید و بزرگی با تهران برسد، رییس‌جمهور سابق ایالات متحده، نشانه اندکی مبنی بر این تمایل از خود نشان داده و به نظر می‌رسد او همچنان به دنبال گزینه فشار حداکثری علیه ایران است. به‌زعم واعظ با وجود این ابهامات، ایران استراتژی‌هایی را که در سال‌های اخیر دنبال می‌کرده، پی گرفته است.در همین ارتباط، مایکل سینگ، مدیر ارشد سابق امور خاورمیانه در شورای امنیت ملی ایالات متحده، در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال این ادعا را مطرح می‌کند که چون واشنگتن در شرایط فعلی تمایلی به درگیری با تهران ندارد، رویکرد سیاست خارجی پزشکیان می‌تواند جذابیت‌هایی برای طرف غربی داشته باشد. مسعود پزشکیان در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل تلاش خواهد کرد لحن جدیدی در سیاست خارجی خود به کار گیرد.
اما بعید به نظر می‌رسد که در مسیر رفع تحریم‌ها دستاورد چندانی داشته باشد. نورمن مدعی است که شارل میشل، رییس شورای اروپا به مسعود پزشکیان گفته است روابط ایران و اروپا در پایین‌ترین حد خود قرار دارد. آن‌طور که خبرنگار وال‌استریت ژونال مدعی است، این مقام اروپایی نسبت به رویکرد تهران در قبال برنامه هسته‌ای و ادعای تحویل موشک به روسیه از رییس‌جمهور ایران انتقاد کرده است. این در حالی است که مسعود پزشکیان گفته است به دنبال مذاکره با کشورهای غربی در مورد جنگ روسیه در اوکراین است و در زمینه برنامه هسته‌ای نیز با عزم جدی به میدان آمده است. پزشکیان هفته گذشته در نشست خبری خود در تهران به صراحت هر گونه ارسال موشک‌های بالستیک ایران به روسیه را تکذیب کرد و بار دیگر خواهان تعامل با غرب شد. اگرچه مقامات ایالات متحده مدعی هستند که چنین اتفاقی رخ داده و اختلاف صرفا بر سر زمانبندی آن است.در همین ارتباط، سوزان ملونی، مدیر برنامه سیاست خارجی در موسسه بروکینگز به وال‌استریت ژورنال گفت: در سیاست خارجی ایران، علاوه بر رییس‌جمهور، نهادهای دیگری همچون شورای عالی امنیت ملی نیز تصمیم‌گیرنده هستند و همین امر می‌تواند بر رویکرد پزشکیان در تعامل با غرب تاثیر بگذارد.