ایران پرسمان - ایسنا /در سراسر جهان تعداد بی‌شماری از محوطه‌های سنگی باستانی وجود دارد، اما در حالی که استون‌هنج ممکن است معروف‌ترین باشد، شاید جالب باشد که بدانید نه قدیمی‌ترین و نه بزرگ‌ترین آن‌هاست. محوطه «گوبکلی تپه» در ترکیه قدمتی حدود 11 هزار سال دارد، که با این حساب قدمت آن بیش از دو برابر قدیمی‌تر از «استون‌هنج» ‌ است. علاوه بر این، استون‌هنج بزرگ‌ترین بنای سنگی نیست، چرا که محوطه «ایوبری» در جنوب غربی انگلستان دارای دایره سنگی با قطر بزرگ‌تری است. در ادامه با هفت محوطه سنگی باستانی در جهان که مشابه استون‌هنج هستند و توسط «لایوساینس» در یک فهرست گردآوری شده‌اند، آشنا می‌شوید:
«گوبکلی تپه»

با قدمتی بیش از 11 هزار سال، «گوبکلی تپه» شامل مجموعه‌ای از محوطه‌های سنگی بزرگ است که نزدیک به یکدیگر ساخته شده‌اند. این محوطه در جنوب شرقی ترکیه قرار دارد؛ منطقه‌ای که زمانی بخشی از بین‌النهرین علیا بود و در دوره‌ای ساخته شد که مردم این منطقه به صورت «شکارچی ـ گردآور» زندگی می‌کردند.
برای ساخت این محوطه‌ها از ستون‌های سنگی T شکل استفاده شده است که ارتفاع آن‌ها به 5.5 متر می‌رسید. روی این ستون‌ها حکاکی‌هایی از حیواناتی مانند روباه، گراز، غزال، مار و کرکس دیده می‌شود. این حکاکی‌ها همچنین شامل تصاویری از نمادها و اشکال انتزاعی و نیز تصاویری از اشکال انسانی هستند. متخصصان هنوز درباره دلیل دقیق ساخت «گوبکلی تپه» به توافق نرسیده‌اند. ممکن است این مکان برای انجام مراسم مذهبی یا گردهمایی‌ها استفاده می‌شد. این محوطه مدت‌ها پیش از اختراع نوشتار ساخته شده است، بنابراین هیچ سند تاریخی از آن وجود ندارد.
«ایوبری» (Avebury)

محوطه «ایوبری» در ابتدا شامل یک دایره سنگی با قطر حدود 420 متر بود که به گفته گروهی از دانشمندان که نتیجه تحقیقات آن‌ها در سال 2019 در قالب مقاله‌ای در مجله Antiquity منتشر شده است، به‌عنوان بزرگ‌ترین دایره سنگی کشف‌شده در جهان محسوب می‌شود. در داخل این دایره سنگی، بقایای دو دایره سنگی کوچک‌تر وجود دارد که هر کدام قطری حدود 100 متر داشتند. ایوبری حدود سال 2500 قبل از میلاد ساخته شده است، یعنی تقریباً در همان زمانی که استون‌هنج مورد استفاده قرار می‌گرفت. به نظر می‌رسد این مکان بخشی از یک منظره بزرگ خرسنگی بوده است. در آن زمان، مردم بریتانیا ترکیبی از کشاورزی، شکار و جمع‌آوری را انجام می‌دادند. پژوهشگران متوجه شده‌اند که دو گذرگاه سنگی از مبدا ایوبری به سمت دیگر محوطه‌های خرسنگی منطقه ساخته شده‌اند.
«حلقه برودگار» (Ring of Brodgar)

«حلقه برودگار» در بزرگ‌ترین جزیره مجمع‌الجزایر اورکنی در اسکاتلند قرار دارد. قدمت آن به حدود 2500 قبل از میلاد بازمی‌گردد و شامل یک دایره سنگی است که در ابتدا از 60 سنگ تشکیل شده بود، اما اکنون تنها 36 سنگ باقی مانده‌ است (طبق یادداشت‌های سازمان تاریخی محیط زیست اسکاتلند). ارتفاع سنگ‌ها بین 2.1 تا 4.7 متر متغیر است و دایره‌ای به قطر 104 متر را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این دایره سنگی، در نزدیکی این محل 13 تپه خاکسپاری پیشاتاریخی وجود دارد که نشان می‌دهد ممکن است مراسم‌هایی برای یادبود مردگان در این مکان برگزار شده باشد.
«سنگ‌های الی» (Ale’s Stones)

«آلِس استنار» (Ales Stenar) که در زبان سوئدی به معنای «سنگ‌های الی» است، شامل 59 تخته‌سنگ است که وزن برخی از آن‌ها به 1800 کیلوگرم می‌رسد و به شکل یک کشتی چیده شده‌اند. این محوطه در کنار صخره‌ای نزدیک به روستای ماهیگیری Kåseberga در سوئد قرار دارد. محققان هنوز بر سر تاریخ ساخت این سازه به توافق نرسیده‌اند و تخمین زده می‌شود که قدمت آن بین 1,000 تا 2,500 سال پیش باشد. هدف این مکان نیز نامشخص است، اما یکی از نظریه‌ها این است که ممکن است به‌عنوان یک تقویم خورشیدی استفاده شده باشد.
«رجم الهری» (Rujm el-Hiri)

«رجم الهری» در منطقه جولان سوریه قرار دارد و قدمت آن به حدود 6,000 سال پیش می‌رسد. این مکان شامل مجموعه‌ای از دایره‌های سنگی است که یک تپه در مرکز آن قرار دارد. تپه‌های مشابه دیگری نیز در نزدیکی این محل دیده می‌شوند. این محوطه با نام‌های مختلفی مانند «چرخ غول‌ها» نیز شناخته می‌شود. هنوز مشخص نیست که این مکان دقیقاً برای چه منظوری ساخته شده است. وجود تپه‌ها نشان می‌دهد که ممکن است برای دفن افراد مهم منطقه در دوران پیشاتاریخی استفاده شده باشد. همچنین فرضیه‌هایی درباره استفاده از این مکان برای اهداف ستاره‌شناسی مطرح شده، اما تحقیقات اخیر این احتمال را رد می‌کند.
«استون‌هنج اسپانیایی» (Spanish Stonehenge)

قدمت «استون‌هنج اسپانیایی» به حدود 7 هزار سال پیش بازمی‌گردد. این محوطه باستانی در یک دریاچه‌ای مصنوعی در غرب اسپانیا واقع شده است و شامل حدود 150 سنگ ایستاده است که در اطراف یک فضای بیضی چیده شده‌اند. برخی از سنگ‌های ایستاده بیش از 1.8 متر ارتفاع دارند. به نظر می‌رسد که یک سنگ بزرگ ورودی این مکان را مشخص می‌کند و بر روی آن حکاکی‌هایی از تصویر انسان و شاید یک رودخانه یا مار دیده می‌شود. این محوطه باستانی پس از ساخت سدهایی در دهه 1960، زیر آب رفته بود.
سنگ‌های کارناک (Carnac Stones)

سنگ‌های «کارناک» که در برتانی، در شمال غربی فرانسه واقع شده‌اند، قدمتی حدود 6هزار سال دارند. این مجموعه شامل حدود 3هزار سنگ است که بلندترین آن‌ها حدود 6.5 مترارتفاع دارد. این سنگ‌ها به شکل دایره‌ها و ردیف‌های خطی چیده شده‌اند، در حالی که تعدادی از آن‌ها دور از دیگران قرار دارند و به‌صورت جداگانه ایستاده‌اند. هدف دقیق و تاریخ دقیق ساخت این سنگ‌ها هنوز مشخص نیست اما به نظر می‌رسد برخی از آن‌ها محل قبرها را نشان می‌دهند. همچنین مشخص نیست چه نوع مراسم یا اعمال مذهبی در این مکان انجام می‌شده، اما شواهد نشان می‌دهد مردم برای هزاران سال در این مکان گرد هم می‌آمده‌اند.