ایران پرسمان - ad / آیا فرزندتان دائما دچار گلودرد و مشکلات تنفسی می‌شود؟ یا شاید خودتان بارها درگیر التهاب لوزه، بوی بد دهان یا سختی در بلع بوده‌اید؟ لوزه‌های ملتهب یا بزرگ‌شده می‌توانند راه تنفس و بلع را مسدود کرده و زمینه‌ساز مشکلاتی شوند شوند؛ از این رو معمولا راهکار جراحی لوزه مطرح می‌شود.
جراحی لوزه در کودکان معمول و متداول است، اما آیا برای بزرگسالان هم مؤثر و ایمن است؟ در این مطلب با بررسی اثر سن بر این جراحی و مزایا و معایب آن به شما کمک می‌کنیم که روند درمان التهاب لوزه را بهتر بشناسید تصمیمات آگاهانه بگیرید.
جراحی لوزه چیست؟
لوزه‌های کامی (معمولی)، دو گره لنفاوی هستند که در دو طرف حلق قرار دارند و بخشی از سیستم لنفاوی بدن به‌شمار می‌روند. نقش اصلی آن‌ها جلوگیری از ورود باکتری یا ویروس به دستگاه‌های تنفسی و گوارشی است. این غدد با تولید آنتی‌بادی، به تقویت سیستم ایمنی و مقابله با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
با این حال و در برخی افراد، لوزه‌ها به منبعی برای عفونت‌های مکرر یا ایجاد اختلالات تنفسی تبدیل می‌شوند. اهمیت لوزه‌ها در دوران کودکی بیشتر است، اما با افزایش سن و تقویت سیستم ایمنی، نقش آن‌ها کمرنگ‌تر می‌شود.
از این‌رو، ممکن است جراحی لوزه یا تونسیلکتومی (Tonsillectomy) پیشنهاد شود که در آن، یک یا هر دو لوزه از ناحیه پشت گلو برداشته می‌شوند. این جراحی از رایج‌ترین عمل‌ها در کودکان محسوب می‌شود و گاهی برای بزرگسالان نیز انجام می‌گیرد.
تفاوت التهاب لوزه معمولی و لوزه سوم
در بدن انسان سه نوع لوزه وجود دارد، اما 2 نوع لوزه‌های کامی و لوزه سوم یا آدنوئید مورد توجه بیشتری قرار دارند. این غدد از نظر محل قرارگیری، عملکرد و علائم التهاب با هم تفاوت دارند.
لوزه معمولی
محل قرارگیری این غدد در دو طرف انتهای حلق است و هنگام باز کردن دهان، قابل مشاهده هستند. علائم التهاب لوزه شامل موارد زیر است:
⏺ گلودرد شدید
⏺ تب
⏺ بوی بد دهان
⏺ مشکل در بلع
⏺ ورم و قرمزی حلق
التهاب لوزه کامی در در کودکان و بزرگسالان دیده می‌شود و معمولا با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شود. در صورت مزمن شدن این التهاب، نیاز به جراحی ایجاد می‌شود.
لوزه سوم
لوزه آدنوئید در پشت بینی و بالای سقف دهان (در حلق بینی) قرار دارد و با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شود. این غده در دوران کودکی، از ایجاد عفونت‌های تنفسی جلوگیری می‌کند. التهاب یا بزرگ شدن لوزه سوم با علائم زیر همراه است:
⏺ گرفتگی بینی و تنفس از راه دهان
⏺ خرخر شبانه
⏺ آپنه خواب (وقفه تنفسی)
⏺ عفونت‌های مکرر گوش میانی
⏺ صدای تو دماغی
التهاب لوزه سوم در کودکان شایع‌تر است و معمولا با رشد کودک، رفع می‌شود. برطرف نشدن این عارضه به انجام جراحی آدنوئید (Adenoidectomy) منجر می‌شود.
چه کسانی به عمل لوزه نیاز دارند؟
عمل تونسیلکتومی معمولا زمانی توصیه می‌شود که مشکلات مربوط به لوزه‌ها به‌صورت مکرر و شدید بروز کنند یا بر کیفیت زندگی فرد اثر منفی داشته باشند. پزشک پس از بررسی دقیق سابقه پزشکی و معاینه، تصمیم به جراحی می‌گیرد. از جمله نشانه‌های شایع التهاب بافت لوزه‌ای و نیاز به جراحی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
⏺ عفونت‌های مکرر یا مزمن لوزه
⏺ بزرگی غیرطبیعی لوزه‌ها و انسداد راه تنفسی
⏺ تشکیل آبسه پشت لوزه
⏺ رشد غیرطبیعی یا مشکوک
تفاوت علائم التهاب لوزه در کودکان و بزرگسالان
علائم التهاب لوزه در کودکان و بزرگسالان شباهت‌هایی دارد، مثلا در هر دو گروه، گلودرد، تب، ورم لوزه‌ها و سختی در بلع وجود. اما در کودکان، علائم معمولاً شدیدتر و همراه با تب بالا، بی‌قراری، گریه مداوم و امتناع از غذا خوردن ظاهر می‌شود. همچنین خرخر شبانه و تنفس دهانی در اثر بزرگ شدن لوزه یا لوزه سوم در کودکان بسیار رایج است.
در مقابل، التهاب لوزه در بزرگسالان با بوی بد دهان، درد گلو یا گوش و خستگی عمومی مشاهده می‌شوند؛ همچنین، عفونت مزمن یا عودکننده در بزرگسالان شایع‌تر است.
آیا سن در جراحی لوزه اهمیت دارد؟
بله! انجام جراحی لوزه برای کودکان متداول‌تر از بزرگسالان است زیرا بالا بودن سن، احتمال خونریزی و طولانی‌شدن دوره نقاهت را افزایش می‌دهد. با این حال، دکتر گوش و حلق و بینی پس از بررسی شدت علائم، شرایط عمومی بیمار و توان بدن او برای انجام یا عدم انجام جراحی تصمیم گیری می‌کند.
بهترین سن برای جراحی لوزه در کودکان
سن مناسب برای جراحی لوزه، سن 3 تا 7 سالگی است. در این مدت، رشد لوزه‌ها در برخی کودکان باعث بروز علائمی مانند خرخر شبانه، اختلال در خواب یا عفونت‌های مکرر می‌شود که می‌تواند رشد طبیعی کودک را مختل کند. از سویی، بدن کودک به جراحی در این سن بهتر پاسخ می‌دهد و روند بهبودی نیز سریع‌تر است.
آیا بزرگسالان هم می‌توانند جراحی لوزه انجام دهند؟
بله، افرادی که دچار عفونت مزمن، آبسه پشت لوزه یا مشکلات تنفسی هستند، کاندید انجام این جراحی هستند؛ با این حال، عوارض جراحی لوزه در بزرگسالان بیشتر است. شایع‌ترین خطرات جراحی لوزه در سنین بالا عبارت‌اند از:
⏺ خونریزی
⏺ دوره بهبودی طولانی
⏺ درد شدید در ناحیه گلو
⏺ دشواری در بلع
به همین دلیل، پزشکان درمان‌های دارویی و خانگی را برای بزرگسالان در اولویت قرار می‌دهند و در صورت مزمن یا پیچیده بودن مشکلات، سراغ عمل می‌روند.
روش‌های جراحی لوزه
انتخاب تکنیک جراحی لوزه به عوامل مختلفی مانند سن، شدت علائم و ارزیابی پزشک بستگی دارد و معمولا از روش‌های جراحی سنتی یا لیزری انجام می‌شود.
جراحی لوزه سنتی
جراحی لوزه سنتی، رایج‌ترین شیوه‌ی برداشت لوزه‌هاست. در این روش، لوزه‌ها به‌طور کامل از دیواره گلو جدا می‌شوند و با سوزاندن موضع (الکتروکوتری) یا بخیه زدن، از خونریزی جلوگیری می‌کنند.
لیزر لوزه
در این روش، از پرتو لیزر برای برداشتن یا کوچک کردن بافت لوزه استفاده می‌شود. لیزر، بافت را تبخیر یا برش می‌دهد و همزمان خونریزی را نیز کاهش می‌دهد.
دوره نقاهت جراحی لوزه
دوره نقاهت جراحی لوزه در بزرگسالان بین 7 تا 14 روز، و در کودکان تا 10 روز است اما مدت دقیق آن به سلامت عمومی و واکنش بدن بیمار بستگی دارد.
مراقبت‌های بعد از عمل لوزه
پس از جراحی لوزه، انجام مراقبت‌هایی مانند مصرف مایعات سرد، استراحت کافی، پرهیز از غذاهای سفت یا تند، و رعایت بهداشت دهان اهمیت زیادی دارد. بروز درد یا خونریزی خفیف تا یک هفته پس از جراحی طبیعی است و در صورت شدت یافتن، باید با پزشک تماس گرفت.

سوالات متداول
آیا عمل لوزه خطرناک است؟
خیر، این عمل به‌طور کلی ایمن و آسان است اما مانند هر جراحی دیگری، ممکن است با عوارضی همراه باشد که با مراقبت مناسب قابل کنترل‌اند.
آیا عمل لوزه باعث تغییر صدا می‌شود؟
ممکن است صدای بیمار پس از عمل لوزه، تو‌دماغی شده یا تغییر کند اما این عارضه نیز پس از طی کردن دوره نقاهت برطرف می‌شود.
آیا امکان بازگشت لوزه وجود دارد؟
بازگشت لوزه در بزرگسالان تقریبا غیرممکن است. در کودکان خردسال نیز امکان رشد مقدار کمی از بافت لوزه وجود دارد که چندان مشکل‌ساز نیست.
چه زمانی برای بررسی لوزه به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد، التهاب لوزه با استراحت و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کند، اما برخی نشانه‌ها هشدار دهنده‌اند و به ارزیابی پزشکی نیاز دارند. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
⏺ گلودرد شدیدی که بیش از 2 تا 3 روز طول بکشد
⏺ تب بالای 38.5 درجه که با دارو کاهش نمی‌یابد
⏺ مشکلات بلع یا تنفس، به‌خصوص هنگام خواب
⏺ عفونت‌های مکرر لوزه
⏺ وجود چرک، دانه‌های سفید یا زرد روی لوزه‌ها
⏺ بوی بد دهان که با رعایت بهداشت دهان رفع نمی‌شود
⏺ ورم لوزه‌ها یا احساس توده در گلو
⏺ تغییر صدا یا صدای تو دماغی
برای جراحی لوزه به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
در صورت نیاز به بررسی یا انجام جراحی لوزه، مراجعه به متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) الزامی است. این پزشک با معاینه بالینی و بررسی سوابق بیماری، تشخیص می‌دهند که آیا جراحی لازم است یا می‌توان مشکل را با روش‌های دارویی برطرف کرد.
اگر به دنبال یک راه ساده و سریع برای پیدا کردن پزشک مناسب هستید، به سایت دکتردکتر مراجعه کنید. در این سامانه می‌توانید نوبت دهی اینترنتی بهترین دکتر های گوش و حلق و بینی سراسر ایران را مشاهده کرده و نوبت ویزیت حضوری یا آنلاین بگیرید.