ایران پرسمان - مهر /بررسی‌های اقتصادی نشان می‌دهد که کشورهایی که توانسته‌اند سرمایه‌گذاری‌های هدفمند دربخش تولید را افزایش دهند، علاوه‌بر اشتغال پایدار، به رشد اقتصادی قابل توجهی نیز دست یافته‌اند.
سرمایه‌گذاری در بخش تولیدی، موتور محرک اقتصادی و عامل اصلی رشد پایدار درهر کشوری است. بررسی‌های اقتصادی نشان می‌دهد که کشورهایی که توانسته‌اند سرمایه‌گذاری‌های هدفمند دربخش تولید را افزایش دهند، علاوه‌بر اشتغال پایدار، به رشد اقتصادی قابل توجهی نیز دست یافته‌اند. برای مثال طبق گزارش بانک جهانی، افزایش 10 درصدی سرمایه‌گذاری در تولید می‌تواند منجربه رشد 2 تا 3 درصدی در تولید ناخالص داخلی شود. در ایران، باوجود ظرفیت‌های عظیم صنعتی و منابع غنی، سهم سرمایه‌گذاری در تولید به ویژه بخش خصوصی همچنان پایین است. براساس آمارهای رسمی، نرخ تشکیل سرمایه ناخالص در دهه اخیر کاهش داشته و از حدود 30 درصد درسال‌های قبل به کمتراز 20 درصد در سال‌های اخیر رسیده است که این موضوع زنگ خطری برای آینده تولید و اشتغال کشور محسوب می‌شود. بادرنظر گرفتن شعار سال 1404 بامحوریت سرمایه‌گذاری برای تولید، ضروری است که سیاست‌های حمایتی در راستای جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی به سمت بخش تولیدی هدایت شود. در این مسیر، تأمین مالی مناسب، کاهش موانع اداری، حمایت از کارآفرینان و بهبود فضای کسب و کار از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به تحقق این هدف کمک کنند. اکنون زمان آن رسیده است بارویکردی علمی و عملی، موانع سرمایه‌گذاری در تولید را برطرف کرده و مسیر رشد اقتصادی کشور را هموار سازیم.
حرکت به سمت تولید: زمانی که پیش فروش سکه و طلا توسط رئیس بانک مرکزی حذف شود.
یکی از موانع اساسی در مسیر رونق تولید کشور، عدم هدایت منابع مالی مردم به سمت بخش‌های مولد است. درسال‌های اخیر، پیش فروش سکه و طلا به یکی از راه‌های جذاب سرمایه‌گذاری برای مردم تبدیل شده است. طبق آمار بانک مرکزی، در سال 1401، بیش از 5 میلیون سکه توسط بانک مرکزی در قالب پیش فروش به مردم عرضه شد. این رقم معادل حدود 15 هزار میلیارد تومان است که این منابع می‌توانستند به جای هدایت به سمت بازارهای غیرمولد ، به سمت بخش‌های تولیدی و صنایع مولد سوق یابند.
چرا پیش فروش سکه مانع حرکت به سمت تولید می‌شود؟
هرساله بخش بزرگی از نقدینگی مردم به سمت خرید سکه و طلا می‌رود و به‌جای اینکه در تولید هزینه شود، دربازارهای غیرمولد قفل می‌شود. برای مثال اگر تنها 10 درصد ازاین 15 هزار میلیارد تومان که مردم درخرید سکه سرمایه‌گذاری کرده‌اند، به بخش تولیدی اختصاص یابد؛ یعنی حدود 1500 میلیارد تومان، می‌توان انتظار داشت که رشد قابل توجهی در صنایع مختلف و به‌ویژه صنعت‌های انرژی‌بر، مانند صنعت فولاد و سیمان مشاهده شود. طبق گزارش‌های مرکز آمار ایران، سرمایه‌گذاری 1500 میلیارد تومانی دربخش صنعت می‌تواند به افزایش 4 الی 5 درصدی تولید صنعتی و درنتیجه افزایش تولید ناخالص داخلی کشور منجر شود.
طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، هر یک میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، به‌طور متوسط می‌تواند به 50 نفر شغل مستقیم ایجاد کند. حال اگر 1500 میلیارد تومانی که در خرید سکه و طلا خرج می‌شود، به بخش تولید تخصیص یابد، این مبلغ می‌تواند منجر به ایجاد حدود 75 هزار شغل مستقیم در بخش‌های مختلف صنعتی و تولیدی شود. این درحالی است که درحال حاضر نرخ بیکاری در کشور حدود 10 درصد است و این میزان سرمایه‌گذاری در کاهش چشمگیر نرخ بیکاری می‌تواند مؤثر واقع شود. فارغ از نکته بیان شده، طبق گزارش‌های اقتصادی، این سرمایه‌گذاری می‌تواند باعث افزایش 2 تا 3 درصدی تولید ناخالص داخلی کشور شود.
با نگاهی به داده‌های بانک مرکزی از پیش‌فروش سکه در سال 1403، می‌توان به نحو بهتری بحث خود را ارائه و تبیین کرد. بانک مرکزی در بهمن ماه 1403 طرح پیش فروش 1 میلیون قطعه سکه طلا را آغاز کرد. در این مرحله، قیمت سکه‌ها براساس موعد تحویل و نوع سکه به شرح زیر بود:
مرحله اول پیش فروش:

نوع سکه	تحویل 31 خرداد 1404( ضرب 1386)	تحویل 30 مرداد 1404( ضرب 1404)	تحویل 30 مهر 1404( ضرب 1404)
سکه تمام بهار آزادی	64٬500٬000 تومان	62٬000٬000 تومان	59٬500٬000 تومان
نیم سکه	36٬200٬000 تومان	34٬800٬000 تومان	33٬400٬000 تومان
ربع سکه	18٬150٬000 تومان	17٬450٬000 تومان	16٬750٬000 تومان

مرحله دوم پیش فروش (اسفند 1403):

نوع سکه	تحویل 31 اردیبهشت 1404	تحویل 31 تیر 1404
سکه تمام بهار آزادی (ضرب 1386)	65٬700٬000 تومان	63٬150٬000 تومان
ربع سکه (ضرب 1386)	18٬150٬000 تومان	17٬800٬000 تومان

مرحله سوم پیش‌فروش (اسفند 1403):

نوع سکه	تحویل 28 آبان 1404( ضرب 1404)
سکه تمام بهار آزادی	59٬350٬000 تومان
نیم سکه	33٬300٬000 تومان
ربع سکه	16٬700٬000 تومان

لازم به ذکر است اطلاعات دقیقی درباره تعداد سکه‌های پیش فروش شده درهر مرحله در دسترس نیست. حال محاسبه آن برعهده شما!! باتوجه به اعدادی که در بالا اعلام شده، اگر این منابع مردمی به سمت تولید و سرمایه‌گذاری در تولید حرکت می‌کرد، چقدر تولید ناخالص داخلی و در نتیجه آن رشد اقتصادی رخ می‌داد. طبق گزارش مرکز آمار و مرکز پژوهش‌ها سرمایه‌گذاری در طلا و سکه حدود 60 درصد براورد شده است. این درحالی است که در بخش تولیدی سرمایه‌گذاری چیزی در حدود 10 الی 15 درصد بوده است که اگر آن 60 درصد نیز به سمت تولید سوق داده شوند، گام بلندی در راستای تحقق سرمایه‌گذاری برای تولید برداشته خواهد شد.
درمجموع، هدایت نقدینگی مردم به بازارهای غیرمولدی مانند پیش‌فروش سکه، نه‌تنها مانعی برای رشد اقتصادی است، بلکه باعث افزایش بیکاری، تورم و ناپایداری اقتصادی است. وظیفه دولت به‌جای پیش فروش سکه، ایجاد سازوکارهای جدید و سوق دادن مردم به سمت سرمایه‌گذاری در تولید است نه صحبت در مورد سکه و طلا. اگر دولت به این سمت حرکت کند و سازوکارهای لازم برای تولید ایجاد کند، رشد اقتصادی چندین برابر می‌شود و در کنار آن موجب افزایش اشتغال و کاهش فشار تورمی می‌شود. اکنون زمان آن است که دولت به‌جای استفاده از سیاست‌های کوتاه‌مدت، رویکردهای بلندمدت و پایدار برای حمایت از تولید و سرمایه‌گذاری مولد اتخاذ شود. با ادامه روند فوق، صرفاً فضای بازارهای غیرمولد جذاب‌تر باقی می‌ماند و نمی‌توان به سوق‌دهی سرمایه مردم در امر تولید امیدوار ماند.
معین قرابی تهرانی - پژوهشگر اقتصادی