سیزده‌بدر یعنی چه؟
خردنامه
بزرگنمايي:
ایران پرسمان - ایسنا /ترکیب سیزده‌بدر غالبا به‌معنای «به‌در کردن، خارج کردن، و راندن نحسی روز سیزدهم» انگاشته می‌شود؛ اما، چنانکه یکی از محققان توجه کرده‌است، «در» را در این ترکیب می‌توان به‌معنای «دره و کوه و دشت» هم دانست، و «سیزده‌بدر» را به‌صورت «به کوه و دشت (رفتن) در روز سیزده (فروردین)» معنی کرد.
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی «دربارهٔ سیزده‌بدر» نوشته است: «ترکیب سیزده‌بدر، که ظاهراً قدیم‌ترین شاهدِ کاربردِ آن گزارش مراسم سیزدهمین روز فروردین سال 1313 هجری قمری [= 1275 هجری خورشیدی] در خاطرات و ابیات نسیم شمال است، غالباً به‌معنای «به‌در کردن، خارج کردن، و راندن نحسی روز سیزدهم» انگاشته می‌شود؛ اما، چنانکه یکی از محققان توجه کرده‌است، «در» را در این ترکیب می‌توان به‌معنای «دره و کوه و دشت» هم دانست، و «سیزده‌بدر» را به‌صورت «به کوه و دشت (رفتن) در روز سیزده (فروردین)» معنی کرد. ... ساکنان منطقۀ ایزدخواست استان فارس آیینی به‌نام «ششه‌بدر» دارند که در ششمین روز فروردین اجرا می‌شود. مردم این ناحیه، برای این‌که «ششه‌گیر» (گرفتار نحوست روز ششم) نشوند، از خانه بیرون می‌روند و در باغ و راغ به‌سر می‌برند. این رسم از این نظر عجیب و درخور تأمل است که در متون ایرانی و معتقَدات مَزدیَسنی روز ششم فروردین بسیار مهم و مقدس محسوب می‌شود، و حتی رساله‌ای نیز به زبان پهلوی و با نام ماه فروردین روزِ خرداد دربارۀ فضایل این روز و رویدادهای آن نوشته شده‌است.»
برگرفته از: سجاد آیدنلو، مقالهٔ «سابقه و سبب برگزاری سیزده‌بدر در سنت‌های ایرانی»، در مجلهٔ فرهنگ و ادبیات عامه، سال ششم، خرداد و تیر 1397، ش 20، ص 158 و 159.
لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/1236414/