چاپ

ایران پرسمان - معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی به مناسبت روز جهانی خاک پیامی صادر کرد. کیومرث کلانتری در این پیام تاکید کرد: حفاظت از خاک ضامن امنیت غذایی کشور، سلامت محیط زیست، حفظ تنوع زیستی، تعادل اقلیم و پایداری توسعه است و لازم است با برنامه ریزی، سیاستگذاری و اجرای برنامه های حفاظت از خاک و افزایش آگاهی های عمومی بهره برداران از منابع خاک اقدام کنیم و آن را برای نسل های حاضر و آتی حفاظت کنیم.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، در متن پیام کیومرث کلانتری آمده است:خاک پس از هوا و آب مهم ترین مولفه محیط زیست در زیستکره است. به طوری که تمام شئون حیات بشری با آن مرتبط و وابسته به این منبع ارزشمنداست.
" روز جهانی خاک" مصادف با 5 دسامبر(15 آذر)، توسط اتحادیه بین المللی علوم خاک در سال 2002 به دنیا معرفی شد.
این روز هر ساله با هدف جلب توجه جهانیان به اهمیت خاک بعنوان یک بخش حیاتی و مهم سیستم طبیعی و همین طور حیات بشر، برگزار می شود.
شعار سال 2020 روز جهانی خاک تحت عنوان " خاک را زنده نگه دارید، از تنوع زیستی خاک محافظت کنید"تعیین شده است که هدف آن ارتقا آگاهی نسبت به اهمیت حفظ سلامت اکوسیستم ها، مقابله با از دست دادن تنوع زیستی خاک و افزایش رفاه انسان است.
تنوع زیستی خاک شامل انواع موجودات زنده از جمله گیاهان و میکرو ارگانیسم ها تا مهره داران می باشد. تنوع زیستی یک منبع تجدید ناشدنی است که حتی با تکنولوژی های نوین هم قابل جبران و احیا مجدد نخواهد بود. شعار روز جهانی خاک همراستا با اهداف و سیاست گذاری های بین المللی مرتبط با تنوع زیستی سعی داشته است علاوه بر معرفی قابلیت های بی نظیر خاک به عنوان بستر حیات، در سطح جهانی و عام به این موضوع بپردازد که اگر به سرعت، برنامه ریزی شده و درست اقدام نکنیم، حاصلخیزی خاک همچنان با سرعتی نگران کننده کاهش یافته و منابع و امنیت غذایی جهان به شدت تهدید می شود. بنابر تخمین سازمان غذا و کشاورزی FAO) ) ارزش اقتصادی – اجتماعی تنوع زیستی خاک، بالغ بر 1542 میلیارد دلار است.
خاک یک منبع زنده است که بیش از 25 در صد از تنوع زیستی را در خود جای داده است. تخمین زده شده که حدود 90در صد موجودات زنده، بخشی از چرخه حیات خود را در خاک می گذرانند. ارگانیسم های خاک می توانند آلودگی های خاص را از بین ببرند. در واقع، گیاهان به همراه سایر موجودات زنده خاک، یک جهان پهناور از تنوع زیستی را شکل می دهند که با حمایت و تعدیل فرآیندهای اصلی بیو زئوشیمیایی، سلامتی و حاصلخیزی خاک را حفظ نموده و زندگی بر روی کره زمین را امکانپذیر می سازند.
فون و فلور خاک، ساختاری را ایجاد می کند که موجب هوادهی خاک و در نتیجه نفوذ و تصفیه و ذخیره آب می شود. افزایش نفوذپذیری زمین به آب، ضمن جلوگیری از سیل و فرسایش خاک باعث جذب آلودگی ها یی از جمله باکتری ها و ویروس ها به ذرات خاک شده و در نتیجه پاکیزگی و ایمنی آب و سایر زیستمدان خاک را فراهم می سازد. هر قدر تنوع زیستی خاک بیشتر باشد، فرآیندهای مفیدی نظیر تصفیه، زیست پالایی و پاکسازی خاک از آلودگی ها حتی آلودگی های شیمیایی، بهتر و کامل ترانجام خواهد شد.
خاک نه تنها بستری برای حفظ آب و غذاست بلکه موجب متعادل نگه داشتن شرایط اقلیمی نیز می شود.
ارگانیسم ها و تنوع زیستی غنی خاک، با ذخیره بیشتر و بهتر کربن در خاک، موجب کاهش گازهای گلخانه ای که عامل تغییر اقلیم و گرم شدن جو زمین هستند، می شوند. حدود 3 هزار میلیارد تن کربن در خاک وجود دارد که تقریبا 315 برابر میزان کربنی است که در حال حاضر در جو زمین رها می شود. یکی از مواردی که خاک را به چنین مولفه ای بنیادی در راهکار توقف تغییر اقلیم مبدل می کند به خاطر قابلیت نگهداری طولانی مدت کربن است. کربنی که در صورت باقی ماندن در سطح، تنها 1 یا 2 سال عمر می کند می تواند در خاک، صدها و حتی هزاران سال باقی بماند. کربن در ترکیب با کانی های خاک، تثبیت شده و قابلیت بازگشت به جو زمین به عنوان گازهای گلخانه ای را نخواهد داشت.
علاوه بر این، خاکی که مقدار زیادی از کربن را ذخیره می کند سالم، حاصلخیز و قابل انعطاف است و قادر به نگهداری مقدار زیادی آب و مواد مغذی است. بنابر این برای حفظ سلامت خاک بایستی در وهله نخست آنرا آلوده نکرد و ثانیا با استفاده از روش های نوین مدیریت محصول وکشاورزی از جمله رعایت تناوب زراعی و استفاده از کودهای آلی و زیستی، توان بیولوژیک و سلامتی خاک را برای حفظ اجزای تنوع زیستی، ذخائر ژنتیکی و سلامت بشرافزایش داد.
در عصر کنونی فرسایش خاک در کنار تغییر اقلیم، دو چالش مهم و اولویت دار در سطح جهانی هستند. در سطح کشور نیز متاسفانه جزء یکی از کشورهای با نرخ تخریب و فرسایش شدید خاک هستیم. حفاظت از خاک ضامن امنیت غذایی کشور، سلامت محیط زیست، حفظ تنوع زیستی، تعادل اقلیم و پایداری توسعه است و بر همه ما لازم است با درک صحیح از ارزش های بالای خاک نسبت به برنامه ریزی، سیاستگذاری، اجرای برنامه های متناسب با حفظ خاک و افزایش آگاهی های عمومی بهره برداران از منابع خاک اقدام کنیم و آن را برای نسل های حاضر و آتی حفاظت کنیم.