چاپ

ایران پرسمان - روزنامه شهروند /متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ارزش سهام شرکت‌ها مانند تمامی بازارها متأثر از عوامل اقتصاد کلان و تورم است و اگر بنا بود حبابی در بازار سرمایه بترکد، این حباب باید سال‌ها زودتر از این در بازار مسکن یا سکه و خودرو ترکیده بود. بسیاری هم اعتقاد دارند که چشم‌انداز بازار سرمایه و اقتصاد ایران روشن نیست و انتخابات آمریکا در آبان‌ماه را اوج ریسک بازار سرمایه تصور کرده‌اند.
یکی نوشته است که پراید مسافرکشی‌اش را فروخته و پولش را به بورس آورده است. آن یکی ١٠٠‌میلیون تومان پول رهن خانه‌اش را به بورس آورده و گمان کرده که سودها آن‌قدر خیره‌کننده است که ظرف دو‌سال بتواند آلونکی بخرد. یکی توییت کرده خانه‌اش را فروخته تا با جادوی بورس خانه بزرگ‌تری بخرد و دیگری می‌گوید که عطای کاسبی راکد فرش‌فروشی‌اش را به لقایش بخشیده و پول مغازه را به بورس آورده است. این وسط سهامدارانی خود را جوان‌های آس‌وپاس و بیکاری معرفی می‌کنند که پول‌شان آن‌قدر کم بوده که هیچ آپشنی به جز بورس برای سرمایه‌گذاری نداشته‌اند. لابه‌لای توییت و کامنت‌های سهامداران خرد، زنان خانه‌داری پیدا می‌شوند که طلاهایشان را فروخته‌اند و به بورس آمده‌اند. بسیاری هم به شوخی یا جدی نوشته‌اند که کرونا جراحی‌های زیبایی را تعطیل کرد و پول عمل بینی‌شان را به بورس آوردند!حالا اما همه‌شان مدعی‌اند که مالباخته هستند. یکی از زیان ٤٠٠‌میلیون تومانی می‌گوید و یکی از به بادرفتن پراید فکسنی و پول رهن خانه‌اش. دیگری هم غصه طلاهایی را می‌خورد که با نرخ روز ارزشش چندبرابر شده اما بورس تبخیرش کرده است. بحث‌ها، درددل‌ها، خشم‌ها و ترس‌های بورسی این روزها بین کاربران ایرانی داغ است. بازار سرمایه، مردادماه هولناکی را پشت‌سر گذاشته و با رشد منفی ٨‌درصد از تمام بازارهای رقیب جا مانده است. تداوم ریزش بازار در شهریورماه دلهره بزرگ‌تری به جان سهامداران خرد انداخته است. سهامدارانی که همین مردم کوچه و خیابان هستند و تا دیروز کلمه‌ای از بورس بلد نبودند اما با سقوط ارزش پول و سودهای سه‌رقمی بازار سرمایه، دسته‌دسته وارد بورس شدند.
رکوردهای دلهره‌آور بورس
بازار سرمایه دیروز هم بنای ناسازگاری گذاشت و شاخص کل از اول صبح قرمز شد. این اتفاق درست درشرایطی رخ داد که اصلاح کم‌جان شاخص در سه‌روز کاری، امید سهامداران را تقویت کرده بود و بسیاری از آنها پیش‌بینی می‌کردند که بورس با قدرت بیشتری متعادل شود. پیش‌بینی‌ها اما درست از آب درنیامد و شاخص کل با ریزش بیشتر از ٤٣‌هزار واحد به کانال یک‌میلیون و ٦٠٠‌هزار واحد برگشت. شاخص بورس که تا نیمه مرداد عدد دو‌میلیون و ٧٠‌هزار واحد را هم فتح کرده بود، ناگهان عقبگرد کرد و تا کانال یک‌میلیون و ٦٠٠‌هزار واحد فرو ریخت. اصلاح‌های کم‌جان شاخص را تا یک‌میلیون و ٧٠٠‌هزار واحد هل داد اما دیروز دوباره تمام رشته‌ها پنبه شد و شاخص به کانال قبلی برگشت. این اتفاق ترس‌ها و تردیدهای سهامداران خرد را تقویت کرد، به‌ویژه اینکه بورس در هفته‌های اخیر رکوردهای عجیبی از خود به جای گذاشته بود. بورس در هفته‌های اخیر رکورد سومین ریزش تاریخی شاخص را در یک هفته به ثبت رسانده است. اتفاقی که مشابه آن یک روز پس از شهادت سردار سلیمانی در بازار سرمایه رخ داده است. رکورد ماهانه بازار سرمایه هم تعریفی ندارد و در ماه مرداد این بازار از تمام رقبایش عقب افتاده است. در این ماه مسکن با ١٠,٥ و کالاهای بادوام مانند خودرو، لوازم خانگی و... با ٩.١‌درصد بیشترین سودآوری را داشته‌اند. پس از آن طلا با ٨درصد، دلار با ٦.٢‌درصد و سکه با ٣.٨‌درصد بیشترین بازدهی را ثبت کرده‌اند و دست‌آخر بورس با منفی ٨‌درصد نه‌تنها در این ماه سودی به سهامداران نرسانده است بلکه برایشان زیانبار بوده است. کارشناسان بازار سرمایه اخبار ضدونقیض درباره عرضه دارا دوم و اوراق سلف نفتی، عرضه آبشاری ٣٠‌درصد دوم سهام عدالت، اختلال در هسته معاملات و درمجموع پاره‌ای از تصمیم‌گیری‌های نادرست دولت را در ریزش اخیر بازار سرمایه موثر می‌دانند.
حباب بورس ترکیده است؟
در این شرایط بعضی از سهامداران خرد فرار را بر قرار ترجیح داده‌اند و سهام‌هایشان را با ضرر فروخته‌اند. آنها می‌گویند تصمیم گرفتند تا قبل از اینکه تمام دارایی‌شان را ببازند، از بازار خارج شوند. بعضی دیگر هم که زیان‌شان سنگین‌تر بوده، یا اصولا زمان بدی وارد بازار شده‌اند و سودی به جیب نزده‌اند، به امید سر‌به‌سرشدن سود و زیان‌شان نشسته‌اند تا اصل پول‌شان را با کمترین هزینه از بازار خارج کنند. بیشتر آنها حباب بازار سرمایه را باور کرده‌اند. حبابی که دیر یا زود می‌ترکد و سهامداران را به خاک سیاه می‌نشاند. بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه، تفکر حبابیون را اشتباه می‌دانند اما این اصطلاح آن‌قدر بین مردم جا افتاده و رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی روی آن مانور داده‌اند، که اصلاح تفکر حبابیون سخت به نظر می‌رسد. محمدعلی حقانی‌نسب، کارشناس بازار سرمایه که مخالف تفکر حبابیون است، به «شهروند» می‌گوید که ارزش سهام شرکت‌ها مانند تمامی بازارها متأثر از عوامل اقتصاد کلان و تورم است و اگر بنا بود حبابی در بازار سرمایه بترکد، این حباب باید سال‌ها زودتر از این در بازار مسکن یا سکه و خودرو ترکیده بود. بسیاری هم اعتقاد دارند که چشم‌انداز بازار سرمایه و اقتصاد ایران روشن نیست و انتخابات آمریکا در آبان‌ماه را اوج ریسک بازار سرمایه تصور کرده‌اند. سهامداران تازه‌کار تصور می‌کنند که رأی‌نیاوردن ترامپ می‌تواند اوضاع تحریم ایران را تغییر دهد و با گشایش‌های اقتصادی ناشی از آن، دولت دست از حمایت بورس می‌کشد. این تصورات درشرایطی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند انتخابات آمریکا تغییر خاصی در وضع اقتصاد ایران ایجاد نمی‌کند و سهامداران بهتر است نگاه بلندمدت به بازار سرمایه داشته باشند. محمد گرجی‌آرا، کارشناس بازار سرمایه به «شهروند» می‌گوید که سهامداران خرد نباید بدون دانش پول‌شان را به این بازار می‌آوردند. او تأکید می‌کند که اگر کسی بدون بررسی بنیادی و تحلیل تکنیکال در بازار درحال خریدوفروش است، شک نکند که با زیان سنگینی از بازار خارج می‌شود. به توصیه این کارشناس سهامداران خرد به جای استناد به تحلیل کانال‌های تلگرامی و سیگنال‌فروشی آنها، هرچه زودتر پول‌شان را به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بسپارند تا آنها را از زیاندهی سنگین نجات دهند.