چاپ

ایران پرسمان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
نسرین ضمیری/ همان‌گونه که مسوولان قضایی وعده داده بودند در کوتاه‌ترین زمان ممکن و پس از گذشت قریب به 3 ماه از حادثه تلخ کشته شدن «رومینا اشرفی» به دست پدرش رسیدگی به این پرونده انجام و حکم دو نفر از متهمان صادر شد. حکمی که مادر رومینا در اولین واکنش به رسانه‌ها گفته «رای دادگاه ترس و وحشت به جان من و خانواده‌ام انداخته و به این رای اعتراض دارم و خواهان تجدید نظر در دیوان عالی کشور هستم».
رسیدگی به پرونده مذکور در حالی پایان یافته که در 3 ماه گذشته کمتر خبری از کیفیت نحوه رسیدگی به آن در رسانه‌های رسمی کشور منتشر شده و به نظر می‌رسد، خبرنگاران نیز در جلسات رسیدگی حضور نداشته‌اند. این توضیح ضروری به نظر می‌رسد که هدف از پرداختن به چنین موضوعاتی نباید به منظور پر کردن ستون‌ها و صفحات نشریات باشد. جان شیرین دختری نوجوان از دست رفته، ‌دختری که شاید می‌توانست یکی از افتخارآفرینان در زمینه‌های علمی، فرهنگی، هنری، ورزشی و .... باشد و با عمری طبیعی شاد و خوشبخت زندگی کند. مادری داغدار فرزندش شده و نگران فرزند دیگرش. پدری که می‌توانست گرمی‌بخش کانون خانواده‌اش باشد در جوانی و با برچسب «فرزندکش» حتی اگر در میانسالی آزاد شود، زندانی ابدی عذاب وجدان خود خواهد ماند. ماه‌ها وقت و هزینه از بودجه عمومی صرف رسیدگی به این پرونده شده و احساسات مردم جریحه‌دار و نگران از تکرار چنین وقایعی. هدف ما باید ریشه‌یابی و آگاهی‌بخشی در جهت تغییر در رویه‌ها برای حذف یا کاهش موارد مشابه باشد و این مهم تحقق نمی‌یابد جز با بررسی و پژوهش‌های همه‌جانبه، با دقت در جزییات و به دور از تعصب و سوگیری. به‌طور معمول برای به دست‌ آوردن نتایج قابل قبول و تجزیه و تحلیل‌های منطبق بر واقعیت از حوادثی این‌گونه، نیاز به کندوکاو در جزییات و زندگی خصوصی افراد دخیل در ماجرا داریم اما به خصوص در جامعه ما با مانعی به نام «حفظ آبروی افراد» یا «حیثیت خانوادگی» مواجه هستیم که مانع دستیابی و انتشار حقایق می‌شود تنها باید امیدوار باشیم، کارشناسان بررسی جرم به تمام جوانب بپردازند و حداقل انتظار این است که یافته‌ها در اختیار مراکز دانشگاهی، انجمن‌های تخصصی، علمی و پژوهشگران قرار داده شود. جزییاتی که مورد نظر است را می‌توان در قالب چندین پرسش در ذیل دسته‌بندی کرد و تا پاسخ‌های درست آن را ندانیم، قادر به ارایه تحلیل‌ها و راه‌حل‌های درست نیستیم:
1- نقش مدرسه‌ای که رومینا در آن تحصیل می‌کرده بسیار مهم است. رومینا چگونه دانش‌آموزی بوده؟ آیا به دانش‌اندوزی علاقه‌مند بوده، یا به عبارتی دانش‌آموز درس‌خوانی بوده؟ سطح هوش و پیشرفت تحصیلی او در چه حدی بوده؟ آیا علاقه‌مندی‌های دیگری غیر از درس داشته؟ آیا علاقه‌مند به ادامه تحصیل بوده یا دوست داشته، تشکیل خانواده بدهد؟ آیا رابطه خوبی با معلم یا سایر معلمینش در طول سال‌های گذشته تحصیلش داشته؟ رابطه‌اش با اولیای مدرسه چگونه بوده؟ از ابتدا به همین مدرسه می‌رفته، یا سابقه تغییر مدرسه دارد؟ رابطه‌اش با هم‌شاگردی‌هایش چگونه بوده؟ آیا دوست یا دوستانی صمیمی داشته؟ آیا دوست یا دوستانش در جریان رابطه‌اش بوده‌اند؟ آیا مدرسه از رابطه‌اش با خبر بوده؟ اگر بوده چه اقدام یا اقداماتی انجام داده؟ آیا مدرسه مشاور دارد؟ اگر دارد چه اقدامی کرده؟ اگر مدرسه مشاور ندارد برای چنین مواقعی چه تمهیداتی دارند؟ آیا والدین رومینا با اولیاء مدرسه در ارتباط بوده‌اند؟ آیا مدرسه با خانواده رومینا ارتباط داشته‌اند؟ آیا خانواده رومینا برای حل این مشکل از اولیای مدرسه کمک خواسته‌اند؟ آیا رومینا دختری اهل مطالعه بوده؟ آیا مدرسه کتابخانه دارد؟ آیا مدرسه دانش‌آموزان را تشویق به مطالعه می‌کند؟ چه فعالیت‌های غیردرسی دیگری در مدرسه وجود دارد؟ معمولا از مدرسه به عنوان خانه دوم دانش‌آموزان نام برده می‌شود، آیا مدرسه رومینا چنین ویژگی دارد؟
2- چه کسانی از اعضای خانواده رومینا(چه خانواده مادری و چه خانواده پدری) از ارتباط بین رومینا و بهمن با خبر بوده‌اند؟ از چه زمانی اطلاع داشته‌اند؟ اگر مطلع نبوده‌اند چگونه در منطقه‌ای محدود و روستایی بی‌خبر مانده‌اند؟ اگر اطلاع داشته‌اند چه مداخله‌ای انجام داده بودند؟ چه کسی و به چه کیفیتی مداخله کرده بود؟ آیا مادر رومینا از این رابطه با خبر بوده؟ آیا راضی به این ارتباط بوده؟ اگر رضایت نداشته چه اقداماتی انجام داده؟ روابط عاطفی رومینا با پدر و مادرش چگونه بوده؟ آیا خانواده از نیازهای مالی متعارف دخترشان با خبر بوده‌اند؟ وضعیت اقتصادی، شغل و میزان درآمد پدر خانواده چگونه بوده؟ آیا نیازهای متعارف مالی دختر را پدر تامین می‌کرده یا مادر؟ رابطه عاطفی رومینا با برادرش چگونه بوده؟ آیا پدر و مادر بین فرزند دختر و پسر تبعیض قائل می‌شدند؟ در خانواده‌ای با وجود پدر، مادر، برادر، پدر و مادر بزرگ، عمه و عمو، خاله و دایی، چه عاملی ممکن است دختر بچه‌ای 11 ساله را به سوی محبت مردی همسن پدرش در خارج از خانه سوق دهد؟
3- در مصاحبه‌هایی که روزهای نخست حادثه انجام شده، گفته‌اند که در شب فرار، رومینا در چای پدرش داروی خواب‌آور ریخته و پدر در خواب بوده، چه کسی داروی خواب‌آور را در اختیار رومینا قرار داده بود؟ رومینا از کجا مطمئن بوده که این دارو خواب‌آور است و مسموم‌کننده نیست؟ اگر این دارو مسموم‌کننده بود چه بسا جای قاتل و مقتول عوض می‌شد. چرا داروی خواب‌آور را در چای مادرش نریخته؟ مادر ادعا می‌کند که هنگام قتل رومینا در حمام بوده و شوهرش درب حمام را به روی او قفل کرده، آیا درهای حمام از بیرون قفل می‌شوند؟ در مصاحبه‌ای بهمن خاوری گفته که قصد ازدواج با رومینا را داشته و به همین منظور به وسیله شوهرخاله رومینا برای پدرش پیام فرستاده، آیا در خانواده‌های ایرانی بدین گونه دختری را از خانواده‌اش خواستگاری می‌کنند؟ گفته می‌شود چند سال قبل هم بهمن خاوری دختری را به اصطلاح فراری داده و در خانواده او نیز این کار سابقه داشته، آیا فراری دادن دختران در آن منطقه نوعی افتخار محسوب می‌شود؟
4- آیا پزشکی قانونی سلامتی روانی پدر رومینا را بررسی کرده؟ اعتیاد به مواد مخدر را چطور؟ آیا پدر رومینا هنگام ارتکاب به قتل تحت‌تاثیر الکل یا مواد روانگردان نبوده؟ همین آزمایشات و بررسی‌ها در مورد بهمن خاوری هم ‌باید انجام می‌شده. رومینا که از دنیا رفته اما روش‌هایی برای بررسی سطح هوش و ویژگی‌های روانی و سن عقلی او وجود دارد، آیا این بررسی‌ها انجام شده؟ سن واقعی رومینا چقدر بوده؟ روایت‌ها از سن رومینا متفاوت است. آیا پزشکی قانونی رابطه جنسی را بررسی کرده؟ قابل درک است که پاسخ این پرسش برای خانواده مقتول دردناک است. یکی از پرسش‌های بسیار مهم این است که چرا پدر رومینا برای کشتن دخترش از داس استفاده کرده؟ روانشناسان جنایی اعتقاد دارند رابطه مستقیمی بین شیوه قتل با میزان خشم وجود دارد. پدر رومینا از خشن‌ترین شیوه‌ها برای کشتن فرزندش استفاده کرده، آیا دلیل این همه خشم و خشونت مشخص شده؟ آیا داس ابزار کار پدر بوده یا برای این منظور تهیه شده؟ و در آخر اینکه آیا دادگاه فرصت کافی برای یافتن پاسخ همه این پرسش‌ها داشته؟ یا تحت‌تاثیر فشار افکار عمومی برای اجرای حکم دقت را فدای سرعت کرده؟ مدتی است آنقدر سرگرم کرونا و تبعات آن هستیم که کمتر به آسیب‌های اجتماعی توجه می‌کنیم. توجه زیاد به مقوله کودک‌آزاری و خشونت علیه کودکان و تمرکز زیاد بر میزان محکومیت پدر در قتل فرزند و پیگیری اصلاح قوانین مربوط به قصاص ما را از سایر ابعاد موضوع غافل کرده. جای آن دارد به کارشناسان و متخصصان این فرصت داده شود تا بررسی‌های دقیق و همه‌جانبه خود را انجام دهند و اگر نشود همه نتایج را برای مردم بیان کرد لااقل نتایج در دانشگاه‌ها تدریس و در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور لحاظ شود. رسانه‌ها نیز با زبانی ساده نتایج تحقیقات را برای مردم بازگو کنند.