چاپ

ایران پرسمان - عصر ایران /متن پیش رو در عصر ایران منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
ترامپ، بایدن را «جو خواب‌آلود» توصیف می‌کند اما حالا این خود اوست که باید چشمان خود را بمالد تا ببیند تنها دومنیکن به قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران رأی موافق داده است.
مهرداد خدیر / دو موافق (و در واقع تنها یک موافق) با قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران - که مطابق برجام 27 مهرماه به پایان می‌رسد- یک شکست کامل برای دونالد ترامپ در آستانۀ انتخابات ریاست جمهوری در 13 آبان 1399 است.
به عبارت دیگر او در حالی در مقابل جو بایدن قرار می‌گیرد که ایران به بازار خرید و فروش تسلیحات متعارف بازگشته و رقیب او می‌تواند بگوید: «آهای دونالد بیدار! چی به دست آوردی؟ رژیم ایران را تغییر دادی یا تحریم تسلیحاتی را تمدید کردی؟ جز نزدیک کردن ایران به روسیه و چین، چه حاصلی داشت خروج از برجام و وقتی از برجام خارج شده ای چگونه می خواستی به استناد همان برجام از مکانیسم ماشه استفاده کنی؟»
ترامپ، بایدن را «جو خواب‌آلود» توصیف می‌کند اما حالا این خود اوست که باید چشمان خود را بمالد تا ببیند تنها یک کشور (جمهوری دومنیکن) به قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی، رأی موافق داده ( با خود آمریکا دو موافق) و به خاطر 11 رأی ممتنع دیگران به محاسبۀ دو رأی مخالف روسیه و چین به عنوان «وتو» هم نیاز نیفتاد.
قطعنامه‌های شورای امنیت، هنگامی تصویب شده به حساب می‌آید که تمام 5 عضو دایم به اضافۀ دست‌کم 4 عضو از 10 عضو غیر دایم به آن رأی داده باشند.
از این رو اگر به قطعنامه ای 14 عضو رأی دهند و یک عضو دایم (یکی از 5 کشور) رأی ندهد تصویب نشده و اصطلاح حق وتو به کار می‌رود اما در این فقره حتی اگر روسیه و چین هم رأی ممتنع می‌دادند باز به 9 نمی‌رسید و از این حیث هم برای ایران یک موفقیت است.
آمریکا از برجام خارج شده اما دیگران همچنان در آن حضور دارند و از این رو حتی انگلستان هم رأی ممتنع داد.
در ضمیمۀ «ب» قطعنامۀ 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد آمده است: «یگانه روش مشروع برای تجدید نظر در نظام انتقال تسلیحات، تصمیم متفق‌القول کمیسیون مشترک برجام است».
به عبارت دیگر اگر شورای امنیت به قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا رأی می داد در واقع علیه قطعنامۀ 5 سال پیش خود در 24 تیر 1394 رأی داده بود و از این رو قابل پیش بینی بود که قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی رأی نیاورد منتها تصور نمی‌شد حتی بدون مخالفت روسیه و چین هم این اتفاق، رخ دهد.
وقتی حتی رییس جمهور روحانی تعبیر «برجامِ نیمه‌جان» را به کار می برد معلوم است که نمی‌توان برجام را مانند سال های 94 تا 96 دانست و روشن است که با خروج آمریکا و بی‌عملی اروپا به مشکل خورده و بسیاری از انتطارات برآورده نشده و از نفس افتاده اما آنچه در شورای امنیت رخ داد چنان بود که بار دیگر روحانی را به وجد آورد و با توجه به صبغه و سابقۀ مذهبی به روز مباهله هم تشبیه کند که به لحاظ تاریخی مناسبت آن یک روز قبل از رأی گیری بود چنان که 5 سال قبل هم از تشبیهاتی چون «صلح حدیبیه» استفاده می کرد تا با لباس و اشتهار روحانی او ناسازگار نباشد.
جدای این اما می توان تصور کرد برجام نبود یا ما هم مثل آمریکا یا در واکنش احساسی و هیجانی از برجام خارج شده بودیم. آیا انزوایی بیشتر در انتظارمان نبود؟
این اتفاق نشان داد برجام به رغم همۀ فشارها و سستی‌های اروپا زنده است. نشان داد حتی اگر ترامپ بماند و بازی را به بایدن وانگذارد و در ایران هم رییس جمهوری مخالف برجام زمام را در دست گیرد باز ایران در برجام می ماند و میراث واقعی دولت روحانی و تیم ظریف برای جانشینان‌شان همین برجام نیمه جان است و نه فقط اوراق سَلَف نفتی یا انتظارات بورسی.
یادمان باشد سفیر کنونی ایران در سازمان ملل که عملیات مقابله با قطعنامۀ پیشنهادی آمریکا را هدایت می‌کرد نیز مجید تخت‌روانچی فرد سوم مذاکرات برجام (پس از جواد ظریف و عباس عراقچی) است.
حالا با خاطری آسوده‌تر می توان امید داشت که 13 آبان 1399 ترامپ به بایدن ببازد تا مذاکرات ایران و 1+5 با حضور آمریکا از سر گرفته شود و برجام نفس بگیرد بی آن‌که نگران باشیم به برپاکردن ستاد بایدن متهم شویم.
چون صحبت از شکست ترامپ است نه بُردِ جو بایدن و برای آنان که دنبال دستاورد ملموس برجام بودند27 مهر ماه و امکان معاملات تسلیحاتی متعارف و پایان تحریم 13 ساله روزی است که می‌توانند لمس کنند هر چند در همان دو سال اول هم دستاوردهای دیگر محسوس بود و به خاطر خروج ترامپ از کف رفت.
البته باید واقع‌بین بود و 11 رأی ممتنع را نمی‌توان به معنی همسویی با ایران دانست بلکه به این معنی است که با حل و فصل مناقشات بین المللی با ساز و کارهایی مانند برجام موافق‌اند و راز تفاوت موضع کنونی با روزی که متفقا علیه ایران رأی دادند جز برجام نمی‌تواند باشد.