چاپ

ایران پرسمان - تسنیم / سفیر سابق ترکیه در سوریه، حضور نمایندگان همه جریانات سیاسی کردها در کنفرانس قامیشلو را مهم ارزیابی کرده و بر این باور است که آنکارا برای مقابله با کردهای سوری به دنبال گزینه نظامی نیست.
این روزها بسیاری از رسانه‌های ترکیه به موضوعات سیاسی و اقتصادی مرتبط با سوریه اشاره می‌کنند و معتقدند که تحولات روی داده در مناطق کردنشین سوریه قابل تامل است.
کردهای سوریه که تحت دو مجموعه متفاوت و متضاد نزدیک به اوجالان و نزدیک به مسعود بارزانی فعالیت می‌کنند، در شهر قامیشلو در استان حسکه گرد هم آمدند و اعلام کردند که از این به بعد، مواضع سیاسی آنها، منسجم و هماهنگ خواهد بود.
این در حالی است که احزاب کُرد سوری همواره به دولت اردوغان و احزاب نزدیک به اوجالان نیز علیه اردوغان بوده‌اند.

ایران پرسمان

به نظر می‌رسد که سیاست خارجی ترکیه برای اتخاذ تصمیم نهایی در مورد شمال سوریه با چالش جدیدی روبرو شده است.
عمر اُنهُن از دیپلمات‌های مجرب ترکیه که سابقه چند سال سفارت در دمشق را در کارنامه خود دارد، در یک یادداشت تحلیلی، از پنجره منافع ترکیه به نشست کردها در قامیشلو پرداخته است.
بخش‌های مهم یادداشت او را با هم مرور می‌کنیم:
ترکیه، معضلات جدی و کنفرانس کُردی
روز شنبه، 26 آوریل، کنفرانس کردها در قامیشلوی حسکه تشکیل جلسه داد. این اولین نشست از این نوع برای کردها است. گروه‌های کُرد از کشورهای مختلف که از گذشته با یکدیگر درگیر بوده‌اند و هنوز هم اختلاف نظرهایی دارند، برای اولین بار در یک کنفرانس گرد هم آمدند.
در ترکیه آنقدر معضل و مساله بسیار جدی وجود دارد که نمی‌توان به همه آنها به شکل باید و شاید توجه کرد. انگار هر مسئله جدی، مسئله جدی دیگری را پنهان می‌کند. سیاست‌گذاران و دست‌اندرکاران در میان این مه و ابهام، به سختی به مسیرشان ادامه می‌دهند.

ایران پرسمان

اگر قرار باشد فهرستی از مسائل بسیار جدی تهیه کنیم، اولین چیزی که به ذهن خطور می‌کند، احتمال وقوع زلزله در استانبول است که حتی فکر کردن به آن هم وحشتناک است.
شاید دومین معضل بسیاری جدی، مساله تورم و هزینه بالای زندگیست که اکثر ما را درگیر کرده است.
معضل سوم: فضای پرتنش در سیاست داخلی، ادعاهایی مبنی بر کسب ثروت از طریق روش‌های غیرقانونی با مشارکت مسئولان رده بالای کشور است.
مسائل مهم دیگر نیز عبارتند از: مذاکره با پ.ک.ک، ادعاهایی در مورد شهرداری‌ها، پروژه کانال استانبول و غیره.
علاوه بر همه اینها، ما با یک شورش اجتماعی مواجه هستیم که ناشی از زندانی شدن چهره‌های سیاسی مانند صلاح‌الدین دمیرتاش، امید اوزداغ و اکرم امام‌اوغلو است، که هر کدام از آنها به نوبه خود ظرفیت شکل‌دهی به سیاست ترکیه را دارند.
ترکیه در سیاست خارجی نیز با مشکلات زیادی روبرو است و هیچ یک از آنها را نمی‌توان با کلمات توخالی و لفاظی‌های میهن‌پرستانه‌ای که زیبا به نظر می‌رسند، نادیده گرفت.
در چنین فضایی است که سیاستمداران کُرد در مهمترین شهر شمال سوریه یعنی در قامیشلو گرد هم آمدند.
کردهای نزدیک به بارزانی تحت عنوان شورای میهنی کردهای سوریه (ENKS) و کردهای نزدیک به اوجالان نیز زیر چتری به نام حزب اتحاد دموکراتیک (PYD) و قسد.
درباره میزان اهمیت استراتژیک نشست قامیشلو، باید بگویم چیزی بود در حد اولین کنگره صهیونیستی که در سال 1897 در بازل سوئیس برگزار شد یا کنگره ملی عرب که در سال 1913 در پاریس برگزار شد.
در این کنفرانس که گفته می‌شود حدود 400 نفر در آن شرکت داشته‌اند، نمایندگان بسیاری از گروه‌های کُرد از داخل و خارج سوریه و همچنین نمایندگان سازمان‌های غیردولتی، دیپلمات‌های خارجی و البته افسران اطلاعاتی حضور داشتند.
باید تأکید کنیم که این جلسه در زمانی برگزار شد که فرآیندهای بازسازی یا ایجاد نظم جدید، با محوریت کردها، در سوریه و ترکیه در حال انجام است.
هدف از این نشست، تشکیل یک هیئت واحد کُردی شامل گروه‌های اصلی و تعیین خواسته‌های مشترک کردها در مذاکرات با دولت دمشق در مورد آینده سوریه عنوان شد.
می‌توانیم اصول تعیین‌ شده در این نشست را به عنوان عناصری از مجموعه‌ای از «ادعاها» در نظر بگیریم که می‌توانند نه تنها در سوریه، بلکه در هر کشوری که در زمان مناسب، محیط‌های مذاکره مشابهی در آن شکل می‌گیرد، مطرح شوند.

ایران پرسمان

حزب برابری و دموکراسی (DEM) از ترکیه نیز با هیئتی متشکل از نمایندگان کُرد پارلمان ترکیه و پنج عضو کمیته اجرایی مرکزی در این کنفرانس شرکت کرد.
تا همین اواخر، دولت ترکیه قطعاً اجازه نمی‌داد که نماینده کُرد عضو پارلمان به سوریه برود و در کنفرانسی شرکت کند که بانیان آن، از دید دولت آنکارا، تروریست قلمداد می‌شوند.
اما حالا اعتراضی در کار نیست و حتی می‌توان گفت، این سفر با تایید مقامات دولت اردوغان صورت گرفته است.
دولت ترکیه، مظلوم عبدی فرمانده کل «قسد» (نیروهای دموکراتیک سوریه) را تروریست می‌داند. اما نمایندگان پارلمان ما به راحتی به قامیشلو رفتند و در کنار او عکس گرفتند و در حساب کاربری حزب نیز منتشر شد.
همانطور که می‌دانیم، ایالات متحده و فرانسه تلاش‌های زیادی برای دفاع از حقوق کردها انجام می‌دهند. مخصوصاً فرانسه، مشتاقانه این کار را انجام می‌دهد.
این کشورها سیاست‌های خود را به عنوان بدهی وفاداری به کردها و YPG ارائه می‌دهند که می‌گویند دوشادوش آنها علیه داعش می‌جنگند!
البته ساده‌لوحانه است اگر ادعای آنها را باور کنیم. قطعاً پای مسائل دیگری در میان است و دلیل اصلی حمایت آنها، ایفای نقش کردها در صف مبارزه با داعش نیست.
آمریکا و فرانسه، مانند هر کشوری، سیاست‌هایی را مطابق با برنامه‌های خود تعیین می‌کنند و در اینجا نیز، کردها را عنصری می‌دانند که می‌توانند علیه دشمنان و دشمنان بالقوه خود در منطقه مورد استفاده قرار گیرند و می‌توانند آنها را آزار دهند.
مظلوم عبدی، در سخنرانی افتتاحیه این کنفرانس، گفت که قصد تجزیه سوریه را ندارند و به تمامیت ارضی سوریه پایبند هستند.
او گفت: «حق کردها را بدهید تا سوریه قدرتمندتر شود». او اشارات مثبتی به همه اقشار جامعه سوریه داشت.

ایران پرسمان

از سوی دیگر، مظلوم عبدی در بخش‌های دیگری از سخنان خود و در اظهاراتی که پیش از جلسه ایراد کرد، آنچه را که برای دوره پیش رو می‌خواهند، بیان کرد.
واضح است که مرد باهوشی مانند مظلوم عبدی از طرف‌های ثالثی که از او حمایت می‌کنند، «مشورت» می گیرد، یا صادقانه‌تر بگویم او را راهنمایی می‌کنند.
در درجه اول ایالات متحده و فرانسه، ترجیح می‌دهند با روش و گفتمانی پیش بروند که دولت دمشق، سایر عناصر اساسی سوریه و سایر کشورهای مربوطه، در درجه اول ترکیه و همچنین عراق و ایران را نگران نکند و باعث نشود که به آنها حمله کنند.
خواسته‌هایی که در این کنفرانس به عنوان موضع مشترک طرف کرد تأیید و تصویب شد را در زیر خلاصه می‌کنم:
- بر اساس این خواست که سوریه یک کشور چند قومی، چند مذهبی و چند فرهنگی باشد که توسط یک سیستم فدرال و غیرمتمرکز اداره شود، مناطق کردنشین باید به عنوان یک واحد سیاسی و اداری واحد و یکپارچه در چارچوب یک سوریه فدرال پذیرفته شوند.
-بازسازی زیرساخت‌ها در مناطق کردنشین و تضمین توزیع عادلانه منابع طبیعی (به ویژه نفت).
- به رسمیت شناختن زبان کردی به عنوان دومین زبان رسمی در سوریه.
- تضمین نمایندگی کردها در تمام نهادهای دولتی.
- لغو سیاست‌های گذشته پروژه کمربند عربی و لغو تمام تصمیمات مهندسی جمعیتی دوره قبل.
- تضمین حقوق کردها (زبان، آموزش و غیره) در قانون اساسی.

ایران پرسمان

بازار
آن چه اهمیت دارد: این است که هیچ بیانیه‌ تندی از سوی دولت اردوغان در مورد این کنفرانس منتشر نشده است.
این در حالی است که خواسته‌های کنفرانس قامیشلو، در تضاد با خطوط قرمز بیان شده توسط دولت اردوغان درباره ساختار اداری آینده سوریه است.
در این صورت، باید منتظر جه نوع اتفاقاتی باشیم؟ به نظر می‌رسد ترکیه دو گزینه دارد:
الف) یک سیاست منطقی، واقع‌بینانه و سازگار تعیین شود که منافع ملی کشورمان را حفظ کند.
ب) گزینه حمله نظامی.
حداقل در این مرحله از تحولات، بعید به نظر می‌رسد که آنکارا بخواهد به سمت گزینه نظامی برود. چرا که اولاً در روابط ترکیه و آمریکا مشکلاتی ایجاد خواهد شد.
این احتمال وجود دارد که حتی با دولت دمشق نیز اختلاف نظرهایی در رویکردها و مواضع وجود داشته باشد. روش‌های نظامی ممکن است در نقطه‌ای بسیار متفاوت وارد عمل شوند. اینکه نتیجه چه خواهد شد، قابل پیش‌بینی نیست.
گزینه دیگر، اعمال دیپلماسی لاپوشانی است. مثلاً بگویند: «این یک مسئله خانوادگی است و ما مسائل خانوادگی را در ملاء عام مطرح نمی‌کنیم».
قاعدتاً چنین عملیاتی، باید با یک کمپین ارتباطی فشرده و کمپین‌های اقناعی فراگیر همراه باشد. در هر صورت، کنفرانس قامیشلو بسیار مهم بود. بیهوده نیست که مسعود بارزانی در پیام خود که از تریبون کنفرانس قرائت شد، این دیدار را نقطه عطفی تاریخی برای مردم کُرد توصیف کرد.