چاپ

ایران پرسمان - ایران / «به FATF داخلی نیاز داریم» عنوان یادداشت روز در روزنامه ایران به قلم مهدی پازوکی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
آمار ابزاری در اختیار تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران برای برنامه‌ریزی است. اما در کشور ما مسأله این است که سیستم و نظام‌های اداری کشور دچار مشکل هستند و علاوه بر این مشکلات، به لحاظ آماری و داده‌ای نیز با یکدیگر ارتباط منظمی ندارند. به عنوان مثال، سیستم مالیاتی و سیستم گمرک یا سیستم بانک‌ها به یکدیگر متصل نیستند. این درحالی است که این سه سیستم باید برای اشتراک‌گذاری داده‌های‌شان به یکدیگر متصل باشند. اکنون 90 درصد مردم ایران یارانه می‌گیرند. این واقعیتی است که همه از آن اطلاع دارند، اما آیا 90 درصد مردم ایران فقیر و نیازمند دریافت یارانه هستند؟
علت این امر ضعف سیستم‌ها و سامانه‌ها در کشور است. به عبارت دقیق‌تر مشکل این است که ما سیستم نداریم. در آمریکا ضرب‌المثلی هست مبنی بر اینکه «از مرگ می‌شود فرار کرد، اما از مالیات نه.» این ضرب‌المثل نشان می‌دهد که سیستم مالیاتی در آمریکا بسیار کارآمد است. در کشور آمار وجود دارد و وجود آمارها هم به نوبه خود واقعیتی است که همه از آن خبر دارند و حتی رئیس‌جمهوری هم به آن اشاره می‌کند. اما اینکه نمی‌توانیم به‌درستی از این آمارها استفاده کنیم، به این دلیل است که در ایران سیستم‌ها وجود ندارند. در پرونده فساد چای دبش، اساساً چرا این فساد روی داد و چرا وزیر سابق صمت محکوم شد؟ وزارتخانه‌های صمت و جهاد کشاورزی آمارهای لازم را در اختیار داشتند که نیاز واقعی کشور به چای چقدر است، چقدر از این نیاز از طریق داخل تأمین می‌شود و چقدر را باید وارد کرد. اما وقتی به اندازه 30 سال نیاز و بازار کشور سفارش در سامانه‌ها بارگذاری می‌شود، این صرفاً نشان‌دهنده وجود فساد است. اما این فساد به این دلیل به وجود می‌آید که کشور ما فاقد یک سیستم یکپارچه است تا همه این داده‌ها را در اختیار داشته و بین سازمان‌های مختلف تبادل شود. باید توجه داشت که داشتن یک سیستم بد از نداشتن سیستم هم بهتر است. می‌بینیم آمار و اطلاعات در اختیار داریم، اما اراده‌ای برای استفاده درست از این آمارها وجود ندارد. کما اینکه در قوانین بودجه، نهادهایی منابع دریافت می‌کنند که نباید منابعی از دولت بگیرند، اما نهادهایی که باید منابع بیشتری در اختیار داشته باشند، منابع کمتری دریافت می‌کنند. به این ترتیب نبود یک سیستم مناسب و یکپارچه باعث شده است علاوه بر قشر فقیر و مستضعف جامعه، اقشار مرفه هم یارانه بگیرند. مجموعه این شرایط به این معنی است که ما در داخل کشور نیازمند FATF داخلی هستیم. FATF داخلی به این معنی است که بانک مرکزی و نهادهای دیگر آمار و اطلاعات خود را در یک سامانه یا مرکز فراگیر با یکدیگر تبادل می‌کنند و این تبادل اطلاعات مانع بارگذاری سفارش واردات چای بیش از نیاز کشور می‌شود. اما وقتی این تبادل سامانه‌ای یا سیستمی وجود ندارد، باعث می‌شود کسی از وقوع فساد بزرگی مانند فساد چای دبش خبردار نشود.
اما مشکل دیگر در کشور ما این است که اراده‌ای برای ایجاد یک سیستم یکپارچه با هدف نظارت و شفافیت در عملکرد دستگاه‌های مختلف وجود ندارد، یعنی همان سیستم یکپارچه که می‌توان از آن با عنوان FATF داخلی تعبیر کرد. همین موضوع باعث بروز فساد و کاهش ظرفیت سازمان‌ها و نهادها در کشور می‌شود. نتیجه آنکه برای اصلاح وضعیت امور، باید سیاست‌گذاری اقتصادی و فرآیندهای کسب و تبادل اطلاعات میان بخش‌های مختلف کشور را نیز اصلاح کنیم.
آمار و سیاست‌گذاری دو روی یک سکه هستند و سیاست‌گذاری ناصحیح جز به این معنی نیست که نمی‌خواهیم از آمارها به‌درستی بهره‌برداری کنیم و راه فساد را ببندیم.