چاپ

ایران پرسمان - ایسنا /به نظر می‌رسد یک منظومه ستاره‌ای که «از لحاظ ریاضی بی‌نقص» به نظر می‌رسد و در فاصله 105 سال نوری از زمین کشف شده است هنوز در مراحل ابتدایی خود باشد. آیا کشف این موضوع می‌تواند چشم‌انداز تشکیل حیات را تغییر دهد؟
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ستاره اچ‌دی 110067(HD 110067) که به داشتن شش سیاره فراخورشیدی همگام‌ معروف است و زمانی تصور می‌شد هشت میلیارد سال سن داشته باشد، ممکن است تنها 2.5 میلیارد ساله باشد.
به نقل از اسپیس، ستاره اچ‌دی 110067 که در صورت فلکی گیسو در فاصله 105 سال نوری از زمین قرار دارد. این ستاره گوهر پنهان کهکشان راه شیری است. این ستاره مادر، میزبان 6 سیاره فراخورشیدی است و آنها را در مداری در یک والس کیهانی قرار داده است که در زمان‌بندی ریتمیک توسط نیروهای گرانشی قفل شده‌اند. هم‌گامی اینچنینی نیاز به تمرین دارد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که منظومه شش قلوی زیبا این ستاره ممکن است میلیاردها سال جوان‌تر از آنچه قبلا تصور می‌شد، باشد. اگر چنین باشد، ممکن است گزینه‌های سیارات حامی حیات در این منظومه غیرعادی کاهش یابد.
به گفته کلاوس-پیتر شرودر(Klaus-Peter Schröder)، ستاره شناس دانشگاه گواناخواتو در مکزیک، مطالعات قبلی که در آنها از نمودار هرتزسپرونگ-راسل(Hertzsprung–Russell diagram) استفاده شده است، سن این ستاره را حدود هشت میلیارد سال نشان می‌داد. این یک نمودار آزمایش شده و واقعی است که سن یک ستاره را از طریق بررسی درخشندگی و دمای آن ردیابی می‌کند. اما برای ستاره‌هایی با جرم کمتر از خورشید، این روش ممکن است دچار مشکل شود.
بنابراین شرودر و همکارانش تصمیم گرفتند تا سن ستاره را با بررسی ویژگی‌های دیگر ارزیابی کنند که شامل سطوح فعالیت و سرعت چرخش آنها می‌شود. مطالعه جدید آنها سن این ستاره را در محدوده 2.5 میلیارد ساله قرار داد که تقریبا 5.5 میلیارد سال جوان‌تر از تخمین اولیه است.
قرار ملاقات با ستاره‌ها
این گروه ابتدا فعالیت ستاره را با تجزیه و تحلیل طول موج‌های کلسیم یونیزه شده اندازه‌گیری کردند، عنصری که تلسکوپ‌ها می‌توانند به راحتی در اتمسفر ستاره‌ای داغ شناسایی کنند. همانطور که میدان‌های مغناطیسی یک ستاره انرژی تولید می‌کند و لایه‌های بیرونی آن را گرم می‌کند، اتم‌های کلسیم برانگیخته می‌شوند و رنگ مشخصی از نور ساطع می‌کنند. هر چه ستاره جوان‌تر باشد، محققان تابش قوی‌تری را تشخیص خواهند داد.
شرودر می‌گوید: ستاره‌ای مانند خورشید ما که نیمی از چرخه زندگی خود را گذرانده است، نسبتا فعال است. اما این ستاره بسیار فعال‌تر از خورشید ماست.
در مرحله بعد، محققان «چرخش به پایین» ستاره را تجزیه و تحلیل کردند. این یک ترمز تدریجی چرخش است که همه ستاره‌ها تجربه می‌کنند. برای ستاره مدنظر ما حدود 20 روز زمینی طول می‌کشد تا یک چرخش کامل شود و آن را در مراحل اولیه کاهش سرعت قرار می‌دهد. با این اطلاعات، محققان به دنبال ستارگان مشابه بودند.
مدی لوپین(Maddie Loupien)، نویسنده اصلی این مطالعه، دانشجوی کارشناسی ارشد نجوم در دانشگاه سوربن پاریس، می‌گوید: از آنجایی که این ستارگان مسیرهای تکامل و سرعت چرخش مشابهی دارند، می‌توانیم بفهمیم که ستاره در چه نقطه‌ای از عمر خود قرار دارد. خطوط کلسیمی و سرعت چرخش، محققان را به سوی محاسبه سنی در حدود 2.5 میلیارد سال برای اچ‌دی 110067 سوق داد که 800 میلیون سال ضریب خطا دارد.
فراهم بودن شرایط برای حیات
نظم بی‌نقص مشاهده شده در سیارات اچ‌دی 110067 لزوما نیازی به تربیت طولانی مدت از سوی یک ستاره میانسال ندارد. در عوض، به گفته شرودر، ممکن است کمتر از یک میلیارد سال طول بکشد تا برخی از سیارات درونی شروع به تمرین حرکات دقیق خود از طریق یک پدیده گرانشی به نام قفل جزر و مدی کنند که این بدان معناست که یک سمت هر یک از سیاره‌ها همیشه رو به ستاره میزبان خود است.
جوانی غیرمنتظره اچ‌دی 110067 همچنین ممکن است دید جدیدی را از محیط‌های سیارات فراخورشیدی فراهم کند. تاکنون، هر 6 سیاره شناخته شده در منظومه نزدیک به ستاره مادر خود می‌چرخند که در آن شرایط برای ایجاد حیات بسیار سوزان است. اما روش‌های فعلی تشخیص سیارات فراخورشیدی به نفع سیاراتی با مدارهای کوچکتر است. شرودر می‌گوید که سیارات بیشتری ممکن است دورتر از اچ‌دی‌ 110067 در منطقه قابل سکونت آن بچرخند و بر این اساس آب و هوای معتدل‌تری داشته باشند.
اما دما فقط یک عامل است. ستارگان جوان‌تر مقادیر کشنده‌ای از اشعه ایکس و پرتوهای گاما را منتشر می‌کنند و به نوبه خود، سن تازه اصلاح شده‌ی اچ‌دی 110067 ممکن است امکان تشکیل حیات در این جهان‌های بیگانه را محدود کند.