چاپ

ایران پرسمان - اکو ایران /بررسی‌ها نشان می‌دهد در تمامی دهک‌های درآمدی نسبت «هزینه خوراکی به کل هزینه خانوار» در سال 1402 نسبت به 1401 کاهش پیدا کرده است. این کاهش سهم در هزینه‌های خوراکی، افزایش رفاه در سال 1402 را نشان می‌دهد.
در سال‌های اخیر سفره خانوار ایرانی همواره با شوک‌های بسیاری دست و پنجه نرم کرده است. این شوک‌ها که غالبا به شکل تورم خود را در سفره مردم بروز می‌دهد می‌تواند آثار متفاوتی بر شیوه مصرف مردم در طول زمان داشته باشد. به عبارتی افزایش قیمت شدید در یکسری از کالاها می‌تواند مصرف مردم از آن کالاها را کاهش داده و مردم را به سمت کالای جانشین یا قطع مصرف پیش‌ ببرد.
از آنجایی که در سال 1402 از تب تورم کاسته شده و وضعیت اقتصادی کشور ثبات بیشتری را نسبت به سال 1401 یافته است در نتیجه انتظار می‌رود وضعیت رفاهی خانوار بهبود پیدا کرده باشد.
گزارش هزینه درآمد مرکز آمار ایران در سال 1402 گواهی بر این ادعاست. آمارهای این مرکز نشان می‌دهد نقش هزینه خوراکی از سبد مصرف خانوارها در سال 1402 نسبت به سال 1401 کاهش یافته است. این کاهش در سهم هزینه خوراکی به معنای افزایش هزینه غیرخوراکی خانوارها و ایجاد رفاه بیشتر برای آن‌هاست. چرا که بخش اصلی رفاه در یک اقتصاد را کالاهای غیرخوراکی ایجاد می‌کند لذا هرچه سهم آن از سبد مصرف خانوار بیشتر شود رفاه بیشتری را به ارمغان می‌آورد.

همچنین در این سهم می‌توان نقش هزینه خوراکی در هر دهک را نیز مشاهده کرد. این آمار حاکی از آن است که دهک‌های کم‌درآمد سهم بیشتری از هزینه خوراکی نسبت به دهک‌های پردرآمد داشته‌اند. در نتیجه هموار رفاه کمتری را بدست آورده‌اند.

کاهش اهمیت کالای خوراکی در سبد مصرف خانوار
این آمار به نوعی می‌تواند اهمیت کالای خوراکی در سبد مصرف خانوار را نشان دهد. در دهک‌های پایین‌تر به دلیل درآمد کمتر، سهم بیشتری از سبد مصرف خانوارها به خرید کالاهای خوراکی اختصاص پیدا می‌کند. این آمار نشان می‌دهد سهم خوراکی‌ها در دهک اول بیش از 40 درصد و دهک دهم و با افزایش درآمد به زیر 20 درصد رسیده است. دهک دهم نیز به دلیل درآمد بیشتر سهم بیشتری از درآمد خود را صرف کالاهای غیرخوراکی مانند مسکن کرده است.
لذا به طور کلی می‌توان گفت از آنجایی که بیشتر از یک حد مشخصی امکان هزینه کردن برای کالاهای خوراکی برای خانوار وجود ندارد، هرچه هزینه برای کالاهای غیرخوراکی سهم بیشتری پیدا کند مستقیما بر رفاه خانوارها اثر می‌گذارد و آن را افزایش می‌دهد.
مقایسه سهم هزینه خوراکی از کل هزینه خانوار در سال‌های 1401 و 1402 نیز نکات جالبی به همراه داشته است. این آمار نشان می‌دهد در تمامی دهک‌ها، سهم هزینه خوراکی خانوار در سال 1402 نسبت به 1401 کاهش پیدا کرده است. از این آمار می‌توان به افزایش اهمیت کالاهای غیرخوراکی در سال 1402 نسبت به 1401 پی برد که باعث شده رفاه خانوارها در تمامی دهک‌های درآمدی افزایش پیدا کند. برای مثال در سال 1401 دهک اول 46.1 درصد از کل هزینه‌اش را صرف خوراک میکرده اما در سال گذشته این سهم به 42.7 درصد رسیده که نشان از افزایش رفاه در این دهک درآمدی داشته است.
در سمت دیگر دهک پر‌درآمد دهم قرار گرفته که در سال 1401، حدود 19.8 درصد از هزینه سالانه خود را صرف خرید کالای خوراکی کرده اما این نرخ در سال 1402 به حدود 16.1 درصد کاهش پیدا کرده است.
به نوعی می‌توان گفت وضعیت اقتصادی جامعه در سال 1402 نسبت به ‍1401 با ثبات بیشتری همراه بوده به همین جهت اثر مثبتی را می‌توان در رفاه خانوارها در این سال مشاهده کرد.