ایران پرسمان

آخرين مطالب

معادل سازی کلمه تیک! اقتصاد روز

معادل سازی کلمه تیک!
  بزرگنمايي:

ایران پرسمان - ایسنا / سیدعباس امام، معادل‌سازی‌ها و واژه‌ها را نوعی قرارداد می‌خواند و می‌گوید: بیش از 60 سال است که «تیک» در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. 
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (در سه دوره نسبتاً مجزا در طول فعالیت‌های آن) هزاران نوواژه فارسی در برابر واژه‌ها و اصطلاحات غیرفارسی ساخته و به گنجینه زبان فارسی اضافه کرده و به نوعی باعث غنا و توانمندسازی آن شده‌ است. از سوی دیگر به علل گوناگون و از جمله نو بودن واژه‌های پیشنهادی و ناآشنایی کاربران فارسی زبان با برخی از آن نوواژه‌ها، هم عوام و گاه خواص، در مخالفت با این سیاست واژه‌گزینی فرهنگستان، لطیفه‌هایی ساخته‌اند.
گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل واژه «تیک»(tick) به معنای «تایید مطلب» را «هفتک» انتخاب کرده است.
نسرین پرویزی، معاون واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این باره گفته است: واژه «تیک» که علامتی پرکاربرد در زبان فارسی است، در گروه‌های واژه‌گزینی فرهنگستان بررسی و معادل «هفتک» برای آن انتخاب شد. شباهت ظاهری علامت «تیک» به «عدد هفت» در زبان فارسی، ملاک این معادل گزینی بوده است.
همانطور که اشاره شد واژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی معمولا با برخوردی طنزآمیز و شوخی و استهزاء همراه می‌شوند و «هفتک» هم مستثنی نبوده است. 
حال عباس امام، پژوهشگر، مترجم و استاد دانشگاه چمران در ‌پی این موضوع در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به یادداشت خود با عنوان ««کِشْ‌لُقمه» کجاش اشکال داره!؟» در سخنانی گفت: واژه‌گزینی در فرهنگستان زبان در دوره‌های مختلف، روال خاص خود را داشته و دارد؛ زبان‌شناسان و ادبا برای کلمات و اصطاحات معادل‌یابی می‌کنند اما واژه‌هایی که از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی می‌شود، به‌قدری گسترده است که معادل‌سازی برای همه آن‌ها امکان‌پذیر نیست.
او با تأکید بر قراردادی بودن معادل‌سازی‌ها برای لغت و اصلاحاتی که از زبان‌های دیگر وارد زبان می‌شوند و حتی واژه‌ها در زبان گفت: به دلیل قراردادی بودن واژه‌ها در زبان‌ها، اگر برای معادل‌سازی واژه‌ای دیر اقدام شود و واژه دیگری در جامعه زبانی جا بیفتد، جا افتادن واژه جدید سخت می‌شود. به‌طور مثال حدود 30 سال پیش کسی حاضر نبود، به جای «سوبسید» بگوید «یارانه»؛ زیرا «سوبسید» جا افتاده بود و کسی با «یارانه» آشنایی نداشت و نمی‌دانستند چیست اما بعدها این موضوع پدیده عمومی در سطح کشور شد، همه طبقات اجتماع هر روز با آن سروکار پیدا کردند و این واژه جا افتاد.
امام خاطرنشان کرد: تا زمانی که موضوعی، عمومی نشود یا فرهنگستان برای معادل‌سازی سرعت عمل به خرج ندهد، این موضوع سخت می‌شود. اگر پنجاه سال پیش به جای پیتزا می‌گفتند «کش لقمه» چه‌بسا امروزه همه ما به‌راحتی می‌گفتیم «کش‌لقمه». واژه‌ها، ارزش ذاتی ندارند و همانطور که گفته شد قراردادی هستند، اگر در معادل‌سازی سرعت عمل و سلیقه به کار رود، مردم استفاده می‌کنند. البته برخی از کلمات و اصطلاحات تخصصی‌تر بوده و برای مردم نیست و دردسرهایش کمتر است.
این پژوهشگر درباره اینکه فرهنگستان از موج واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، جا می‌ماند، توضیح داد: فرهنگستان دیر می‌جنبد و از طرف دیگر اقیانوسی از واژه‌ها از رشته‌های و شاخه‌های مختلف علمی به زبان کوچکی مانند زبان فارسی می‌ریزد و مرتب هم واژه‌های جدید ساخته می‌شود و کشور ایران نمی‌تواند برای همه معادل‌سازی کند و بنابراین ساخت معادل طول می‌کشد و چون زمان زیادی می‌برد تا فرهنگستان برای آن‌ها معادل‌سازی کند ، طبیعی است که جا بماند و واژه‌ها به همین ترتیب استفاده و بعدها مشکل‌ساز می‌شود.
او یادآور شد: بسیاری از معادل‌هایی که در فرهگستان ساخته شده‌اند، امروزه به کار می‌روند، مثلا به راحتی می‌گوییم «دادگستری» اما زمانی که این واژه ساخته شد بسیاری می‌گفتند «عدلیه» وجود دارد و چه نیازی به واژه جدید است. یا «دادگاه که قبلا می‌گفتند «محکمه»، یا می‌گفتند «بلدیه» جا افتاده چرا بگوییم «شهرداری».
این پژوهشگر درباره واکنش‌هایی که درباره توضیح واژه «هفتک» در فضای مجازی مطرح می‌شود، گفت: «تیک» بیش از 60 سال است که در زبان فارسی جا افتاده است، همانطور که گفته شد زمانی که کلمه‌ای جا بیفتد، معادل‌سازی برای آن سخت می‌شود. هشتاد سال پیش به جای «زیست‌شناسی» می‌گفتند «علم‌الحیات» اما امروزه همه می‌گویند «زیست‌شناسی»، زیرا در مدرسه و کتاب‌های درسی و مجله‌ها از این واژه استفاده می‌شود. جا افتادن واژه‌ها به سازوکارهای تبلیغ واژه‌ها نیز بستگی دارد. البته گاه ملت جوک می‌سازند و این جوک‌ها در میان مردم جا می‌افتد. فرهنگستان هیچ‌گاه نگفته «کش‌لقمه» بلکه جوک بوده یا فرهنگستان معادلی برای «کروات» نساخته است اما برخی طنز ساخته از «دارزآویز زینتی» استفاده کرده‌اند.
او با اشاره به جا افتادن واژه‌هایی چون «پیامک» به دلیل عمومی و پرکاربرد بودن و استفاده زیاد از آن توسط مردم، گفت: در برابر کلمات تخصصی‌تر مانند «تیک‌» مقداری مقاومت زیاد می‌شود که چیز عجیبی نیست، از طرف دیگر با توجه به قراردادی بودن واژه‌ها، «هفتک» جای «تیک» چیز عجیبی نیست. همه کلماتی که در زبان مادری مردم است، شسته و رفته نیست. برساخته‌هایی چون «هفتک» در زبان عامیانه خود هم داریم مثلا «سگک» داریم یا «خشتک شلوار»، این کلمات جا افتاده‌اند و استفاده می‌شوند. 
عباس امام در پایان گفت: به دلیل گستردگی واژه‌هایی که وارد زبان فارسی می‌شود، فشار زیادی به زبان وجود دارد و هر ساله نیز هزاران لغت ساخته می‌شود و از طرف دیگر نیروی فرهنگستان کم بوده و سخت‌گیری بیشتری دارند به همین دلیل، فرهنگستان از معادل‌سازی بسیاری از واژه‌ها جا می‌ماند.

لینک کوتاه:
https://www.iranporseman.ir/Fa/News/1205024/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پشت پرده ترور شخصیت عراقچی

ساعدی و شاملو و سلطنت‌طلبان

پنجره نیمه باز تهران و فرصتی که به نفع ترامپ نیست

تماس دفتر کارتر با بهزاد نبوی

مهاجرانی: دولت مخالف تنوع نرخ ارز است

حواشی بازدید رئیس‌جمهور از آخرین دستاوردهای دانشگاه امام حسین(ع)

ترامپ درخواست پیوستن کانادا به آمریکا را باز هم تکرار کرد

کنگره آمریکا بطور رسمی پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری 2024 را تایید کرد

افزایش قربانیان ترور ماگدبورگ آلمان به 6 نفر

مجوز عمومی آمریکا به سوریه برای انجام برخی از تراکنش‌ها

رئیس جمهور اتریش حزب افراطی را مامور تشکیل دولت کرد

سال‌های وبایی عشق

مرزبندی با دولت

راه ناگزیر واشنگتن

اروپا علیه ماسک

تا دیر نشده گفت وگو کنیم

ارز و نقدینگی نسخه گرانی دارو نوشتند

موج‌سواری ترامپ در جامعه دو قطبی

سایه حمله تهران بر تل‌آویو

جلسه مشترک 4 نهاد مسئول برای تامین مالی نهضت ملی مسکن

تخصیص 10 هزار قطعه انواع سکه ضرب 1386 به متقاضیان

400 هزار متقاضی در انتظار وام نهضت ملی مسکن

افزایش 25 درصدی تحویل سوخت مایع نیروگاهی

قیمت روغن تا پایان سال تغییر نمی‌کند

تولید نفت و گاز افزایش یافت

همتی: آزادسازی معادن منجمد را در دستورکار قرار می‌دهیم

دریافت 10 واحد سهام هدیه با 31٫7٪ سود سالانه

گوزن حرف گوش کن دیده بودید؟

انگل زدایی به سبک بزها

چرخ‌های هواپیما اینطوری باز میشه!

صید بی‌رحمانه ماهی با شوک الکتریکی در کنتاکی آمریکا

خونسردی عجیب یک میمون در مواجه با مار کبری

دریاچه‌ای که روی نفت شناور است!

تکنیکی خاص برای صید ماهی‌های بزرگ

گوناگون/ 290 میلیون سال زنده ماند و هنوز زنده است؛ پیرترین جاندار زمین

گوناگون/ تست بینایی و هوش؛ دختر داخل جنگل را پیدا کنید!

به تصویر کشیدنِ صحنه جرم با هدست واقعیت مجازی برای یک قاضی!

گوناگون/ بزم اجنه در حمام تاریخی فرحزاد تا فرار از مشت‌ومال مش‌لطف‌الله

ببینید چطور این گله شیر موفق به شکار زرافه می شوند

جنازه خرس قهوه ایِ یک ساله در برف!

دلهره آورترین لحظه در تاریخ کاوشِ مریخ

حسگر نوار قلب در یک حلقه هوشمند جدید گنجانده شد

آشنایی با کتابی که تاریکی را به شکل یک شخص جالب به کودکان نشان می‌دهد

مشاعره نجف‌زاده و دانشمند با موضوع ریا!

خواندن قسمتی از کتاب عاشورایی منظومه ظهر روز دهم

معرفی یک کتاب نوجوان که حال خوب تزریق می‌کند

مجموعه‌ای از کتاب‌های فرانکلین درباره ترس

خواندن قسمتی از کتاب نوجوانه از قیصر امین پور

نگاهی به زندگی شاعر معاصر کشورمان قیصر امین پور

واکنش رئیس صداوسیما به شایعه بازداشتش برای استخراج رمزارز