بزرگنمايي:

ایران پرسمان - آرمان ملی /متن پیش رو در آرمان ملی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سیاوش پورعلی| روابط واشنگتن و ریاض را باید به قبل و بعد از حادثه یازدهم سپتامبر تقسیم کنیم که با روی کارآمدن دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا وارد فاز جدیدی شد.
باتوجه به حواشی اقدام تروریستی و حمله به برج‌های دوقلوی نیویورک، آمریکا توانست در چند مرحله قراردادهای تسلیحاتی بزرگی را با سعودی‌ها امضا کند. ترامپ در اولین سفر در قامت رئیس‌جمهور به ریاض رفت که واکنش‌های زیادی به‌همراه داشت. قتل جمال قاشقچی، در سفارت عربستان در ترکیه از چشم آمریکایی‌ها پنهان ماند تا شاهزاده مدعی عربستانی حالا با تهدید مستقیم نیروهای شبه‌نظامی زیرنظر ترکیه و اسرائیل روبه‌رو شده است. آنچنان که می‌گویند هر لحظه جنگ می‌تواند به مرزهای حاشیه خلیج‌فارس نزدیک شود. حالا باردیگر با روی کار آمدن ترامپ این سوال مطرح می‌شود که ریاض از نزدیکی خود با دولت آینده که طی هفته‌های آینده وارد واشنگتن‌دی‌سی می‌شود چه سود و ضررهای خواهد برد. در این مورد دیدگاه کلی مطرح است، یا ترامپ محرک اعراب خلیج‌فارس بر علیه ایران خواهد شد و یا اینکه کشورهای منطقه وارد همکاری بیشتری با هم خواهند شد. باتوجه به اینکه به‌تازگی عربستان تمایل خود برای بهبود روابط با تهران را نشان داده باید منتظر بلندپروازی‌های شاهزاده جنجالی سعودی‌ها باشیم. در این مورد با یکی از تحلیلگران منطقه گفت‌وگو کرده‌‎ام. حقیقت‌پور معتقد است که تهران باید بر بهبود روابطش با عربستان تاکید کند تا 2 کشور در آینده بتوانند امنیت منطقه را کنترل کنند. در ادامه این گزارش مصاحبه را می‌خوانید.
عربستان و خطر اخوانی‌ها
منصور حقیقت‌پور، تحلیل‌گر مسائل منطقه در پاسخ به اینکه اعراب حاشیه خلیج‌فارس بعد از حضور ترامپ چه تحرکاتی خواهند داشت و اینکه در این بین ایران باید چه سیاستی را در دستور کار خود قرار دهد، به ‌خبرنگار «آرمان ملی» می‌گوید:‌ «ایران همواره باید با هوشیاری تحرکات کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را تحت‌نظر داشته باشد و این موضوع به حضور و یا عدم حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید ارتباطی ندارد. اگر نگاهی به گذشته بیندازیم می‌بینیم که آنها همواره به‌دنبال شیطنت‌ و غبارآلودکردن وضعیت منطقه هستند و در آینده هم تکرار خواهند کرد. اینکه ترامپ با چه رویکردی به ریاض نگاه خواهد کرد هنوز قابل پیش‌بینی نیست.» او در همین مورد ادامه می‌دهد: «اگر واشنگتن بخواهد محرک اعراب حاشیه خلیج‌فارس باشد و یا اینکه از تحرک آنها بر علیه ایران جلوگیری ‌کند مواردی است که طی ماه‌های آینده خود را نشان خواهد داد. با این وجود اعراب حاشیه خلیج‌فارس به‌خصوص عربستان باید بداند که هم اکنون از سمت اخوانی‌ها و اسراییلی‌ها‌ تهدید جدی می‌شود یعنی اخوانی‌های سلفی در سوریه که به رهبری ترکیه در منطقه ظهور کردند در آینده نزدیک در کنار اسراییل نگاه خاصی به شبه جزیره عربستان خواهند داشت. این تهدید خطرناک، احتمالا ادامه دارد و بیخ گوش شاهزاده بن‌سلمان است.» حقیقت‌پور می‌گوید:‌ «کشورهایی مانند امارات و برخی دیگر که بحث جزایر ایرانی را مطرح می‌کنند باید بدانند که ما در برابر ادعاهای واهی اعراب خلیج‌فارس ادعای واقعی در مورد جزایری مطرح می‌کنیم که در تسخیر اعراب منطقه است. هنوز 3 جزیره ایرانی در اختیار آنهاست ولی ایران در طول این سال‌ها سکوت کرده است. ما می‌توانیم در این مورد مدعی باشیم و ادعای خودمان را هم ثابت کنیم. آنها بدانند که در کاخ شیشه‌ای نمی‌توانند سنگ‌پرانی کنند چون خودشان در درجه اول با خطراتی روبه‌رو خواهند شد.» او با اشاره به تلاش فرامنطقه‌ای‌ها به‌خصوص ترامپ برای عادی‌سازی روابط اعراب و اسراییلی‌ها ادامه می‌دهد: «امیدواریم این شیبی که اعراب را به سمت اسراییل سوق می‌دهد هرچه زودتر متوقف شود چون می‌تواند عواقب خطرناکی داشته باشد. همه کشورهای عربی باید محکم از آرمان‌‌های ملت فلسطین دفاع کنند و در این راه باید انسجام داشته باشند. در این مورد باید دست از رفتار دوگانه بردارند. اعراب باید در مقابل تصمیمات جدید اسراییل در خاورمیانه ایستادگی کنند تا دچار مشکل نشوند.» این تحلیل‌گر مسائل منطقه در همین مورد و در پاسخ به اینکه دولت چهاردهم از ابتدا تلاش دارد تا با کشورهای منطقه و به‌خصوص کشورهای تاثیرگذار از نظر اقتصادی و سیاسی نزدیک شود، با حضور ترامپ این برنامه با چه فرازونشیبی روبه‌رو خواهد بود؟ می‌گوید:‌ «ایران وظیفه دارد تا بر ارتباطش با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تاکید کند، مگر اینکه آنها نخواهند روابط دوطرف با صمیمیت دنبال شود. اینکه دولت بخواهد با آنها روابط نزدیکتری داشته باشد سیاست درستی است و وزارت امورخارجه باید پیگیری توسعه روابط با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس باشد. در کنار موارد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حتی در حوزه امنیتی و نظامی نیار به توافقات منطقه‌ای داریم. در این مورد ایران نشان داده که همواره تلاش خودمان را می‌کنیم، مگر اینکه آنها بخواهند به‌نوعی زیر میز بزنند.»

سود میلیاردی از عربستان
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، یک معامله تسلیحاتی نزدیک به 110 میلیارد دلاری با عربستان سعودی را به ارزش 300 میلیارد دلار در یک دوره ده ساله که در 20 مه 2017 امضا شد، مجاز دانست، این شامل آموزش و همکاری نزدیک با ارتش عربستان سعودی بود. اسناد امضا شده شامل نامه‌های علاقه و نامه‌های قصد و بدون قرارداد واقعی بود. سهام دفاعی ایالات‌متحده پس از اعلام توافق تسلیحاتی 110 میلیارد دلاری عربستان با دونالد ترامپ به بالاترین حد خود رسید. عربستان سعودی میلیاردها دلار معامله با شرکت‌های آمریکایی در صنعت اسلحه و صنعت نفت انجام داد.
عربستان و ایران
وبگاه شبکه خبری بلومبرگ گزارش داده عربستان سعودی در آستانه ورود دونالد ترامپ به قدرت به‌دنبال تقویت روابط با تهران است. منابع آگاه به این رسانه آمریکایی گفته‌اند محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی که عملا حاکم این کشور است در هفته‌های گذشته به ایران پیشنهاد افزایش روابط تجاری داده است. دو منبع که خواسته‌اند نامشان فاش نشود ادعا کرده‌اند انگیزه بن‌سلمان از این پیشنهاد کاهش تنش‌های ایران با غرب و کاهش حمایت این کشور از برخی گروه‌های فعال در منطقه است. عربستان سعودی از طرف دیگر مایل به تقویت روابطش با ایالات‌متحده آمریکا است. سعودی‌ها سیاست دووجهی روابط نزدیک‌تر با تهران و واشنگتن را از لحاظ ژئوپولتیک حائز اهمیت می‌بینند. هنوز مشخص نیست محمد بن‌سلمان چه پیشنهادی به طرف ایرانی داده است اما یک منبع که در احیای روابط تهران و ریاض در سال 2023 نقش داشت به بلومبرگ گفت: تجارت دو کشور رقیب می‌تواند در مراحل آغازین بر محصولات غذایی و دارویی که مشمول تحریم‌های غرب نمی‌شود، متمرکز شود.