بزرگنمايي:

ایران پرسمان - فرهیختگان / متن پیش رو در فرهیختگان منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
سازمان سنجش متولی برگزاری آزمون‌هایی است که قبولی در آنها به معنی رسیدن به صندلی دانشگاه به شمار می‌رود. فرقی نمی‌کند بخواهید در مقطع کارشناسی تحصیل کنید یا در زمره دانشجویان دکتری قرار بگیرید؛ برای هر کدام از آنها باید به‌عنوان اولین گام، بعد از پرداخت هزینه، اقدام به ثبت‌نام در آزمون‌های مختلف کنید. شاید در ابتدا پرداخت هزینه ثبت‌نام در مقطع کارشناسی چندان رقم بالایی نباشد، اما حتی اگر بخواهیم از رقم قابل توجه در مقطع دکتری بگذریم، باید عنوان کرد با توجه به جامعه آماری برای هر مقطع تحصیلی، عملا درآمد چند صد میلیارد تومانی از طریق ثبت‌نام در هر کدام از این آزمون‌ها نصیب سازمان سنجش شده که در پایان هر سال درآمد قابل توجهی را تنها برای سه آزمون پرمتقاضی به جیب این سازمان سرازیر می‌کند.
درآمد 345 میلیارد تومانی از آزمون سراسری؟
بازار
آزمون سراسری، اولین و البته پرجمعیت‌ترین آزمون سازمان سنجش در طول سال به شمار می‌رود. آزمونی که اگر ملاک ثبت‌نام در آن را جمعیت یک میلیون و 119 هزار نفری نوبت دوم در نظر بگیریم، با توجه به اینکه هر داوطلب باید مبلغ 130 هزار تومان را پرداخت می‌کرد به مبلغ 145 میلیارد و 470 میلیون تومانی می‌رسیم که تنها ظرف مدت زمان ثبت‌نام به حساب سازمان سنجش واریز شده است. مبلغی که شاید در نگاه اول برای هر داوطلب، نه‌تنها بزرگ نباشد بلکه با توجه به شرایط اقتصادی، رقم معقولی هم به حساب آید، اما با در نظر گرفتن این مساله که امسال سوالات عمومی از آزمون سراسری حذف شده و تنها سوالات دروس تخصصی در آن وجود داشت، طبیعتا از لحاظ هزینه‌ای، بار مالی کمتری به سازمان سنجش هم تحمیل شده بود. نوبت اول آزمون سراسری را باید اولین آزمونی دانست که سال آینده برگزار می‌شود. آزمونی که با ملاک قرار دادن جمعیت 980 هزار نفری که در نوبت اول 1402 در آن شرکت کردند و البته رشد 37.5 درصدی در هزینه ثبت‌نام آن می‌تواند درآمد 203 میلیارد و 840 میلیون تومانی را برای این سازمان به همراه داشته باشد. درآمدی که تنها در نوبت اول به دست می‌آید و با توجه به اینکه در نوبت دوم آزمون سراسری جمعیت بیشتری ثبت‌نام می‌کنند، طبیعتا رشد چشمگیری هم خواهد داشت.
درآمد سنجشی‌ها از کارشناسی‌ارشد: 110 میلیارد
به گفته مسئولان سازمان سنجش در آزمون کارشناسی‌ارشد 1403 نزدیک به 476 هزار داوطلب ثبت‌نام کردند؛ داوطلبانی که هر کدام مبلغ 233 هزار تومانی را برای حضور در جلسه امتحان پرداخته کرده بودند؛ و با یک حساب و کتاب ساده، به رقم 110 میلیارد و 908 میلیون تومانی می‌رسیم که در کمتر از یک ماه به حساب این سازمان واریز شده است. درست است که این آزمون حدود یک دوم درآمد نوبت اول کنکور سراسری 1403 خواهد بود، اما باید این مهم را هم ملاک قرار داد که جمعیت شرکت‌کننده در آن‌ هم نصف آن بوده است.
درآمد سنجش از آزمون دکتری چقدر بوده است؟
هزینه ثبت‌نام در آزمون دکتری اما به حدی بالا است که دیگر صدای داوطلبان را هم بلند کرده بود. الزام پرداخت 600 هزار تومانی آن هم تنها برای رسیدن به جلسه آزمون این مقطع رقمی نیست که بتوان به راحتی از کنار آن گذشت. رقمی که وقتی آن را در کنار جمعیت بیش از 110 هزار نفری داوطلبان این آزمون قرار می‌دهیم، می‌توان نتیجه گرفت که سازمان سنجش تنها از طریق همین یک آزمون 66 میلیارد تومان درآمد داشته است!
درآمد سازمان سنجش برای 4 آزمون اصلی 526 میلیارد تومان!
با وجود اینکه درآمد حاصل از هر کدام از این آزمون‌ها رقم قابل توجهی است، اما اگر به جمع همین چهار آزمونی که در این گزارش به آن اشاره کردیم، بپردازیم، باید گفت سازمان سنجشی‌ها تنها از همین آزمون‌ها به درآمد 526 میلیارد و 218 میلیون تومان رسیده و خواهد رسید. رقمی که با توجه به وظیفه سازمان سنجش که عملا هیچ ماموریت دیگری جز طراحی و انتشار همین سوالات در نظام آموزش عالی کشور برعهده نداشته، قطعا رقم قابل توجهی خواهد بود.
نصف هزینه‌کرد دولت از 3 آزمون بزرگ برمی‌گردد
رقم عجیب و غریب برای شرکت در آزمون دکتری، باعث شد تا بالاخره مسئولان سازمان سنجش دست به شفاف‌سازی برای چرایی این مساله بزنند. محمدحسین حاجیلو، معاون توسعه مدیریت و منابع این سازمان، وجود هزینه‌های بالا که برای داوطلبان مشهود نیست را دلیلی برای افزایش هزینه‌های مرتبط با آزمون‌ها دانسته است. به گفته این مقام مسئول محاسبه این هزینه‌ها با توجه به تعداد کد رشته‌های امتحانی و هزینه‌های عمومی و اداری برگزاری آزمون‌ها شامل تهیه کاغذ، سلفون و...، چاپ سوالات و پاسخنامه‌ها، حق‌الزحمه طراحان سوال و عوامل اجرایی و هزینه‌های مراکز مجری برگزاری آزمون‌ها در تهران و شهرستان‌ها انجام می‌شود؛ هزینه‌هایی که درست است نمی‌توان آنها را کتمان کرد، اما با توجه به اینکه سازمان سنجش در قانون بودجه امسال، هزار میلیارد تومان اعتبار داشته و عملا دولت هزینه‌های مربوط به طراحی و انتشار آزمون‌ها را برای سازمان سنجش تامین می‌کند، آنچه در میدان عمل می‌توان دید، اینکه سنجشی‌ها در کنار رقم قابل توجهی که از بودجه عمومی کشور دارند، با دریافت رقم‌های نسبتا قابل توجه در آزمون‌های کارشناسی و ارشد و هزینه بالا در مقطع دکتری، بیش از نصف هزینه دولت را برمی‌گردانند؛ اتفاقی که باعث شده عملا منابع مالی برگزاری آزمون‌ها در بودجه 1402 حدود سه برابر رشد داشته باشد و به حدود هزار میلیارد تومان برسد.
بودجه سازمان سنجش چگونه هزینه می‌شود؟
یکی از نکات درباره این سازمان آن است که نه‌تنها هیچ‌گونه شفافیتی در روند طراحی سوالات و تعداد طراحانی که برای هر آزمون به کار گرفته می‌شوند‌ وجود ندارد بلکه مشخص نیست بودجه عمومی که از سوی دولت به این سازمان اختصاص داده می‌شود، در کدام بخش هزینه شده یا چه مقدار از آن برای این آزمون‌ها خواهد بود. به عبارت بهتر وقتی داوطلبان مجبور هستند هر سال با توجه به تورم، مبلغ بیشتری را برای آزمون‌ها هزینه کنند، آن هم در حالی که میزان بودجه این سازمان هم رقم قابل توجهی است و نکته دیگر اینکه طراحان سوالات هم به‌عنوان نیروی انسانی ثابت در این سازمان نیستند که مسئولان سازمان سنجش بخواهند در طول سال هزینه قابل توجهی را خرج حقوق و دستمزد آنها کنند، بخش‌های هزینه‌کردی این سازمان براساس چه معیاری تعیین می‌شود.